การปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมความเชื่อของชุมชนบ้านตำแย ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมความเชื่อ ของชุมชนบ้านตำแย ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากข้อมูลเอกสารและข้อมูลภาคสนาม ใช้เครื่องมือ คือการสัมภาษณ์ การสังเกต และสนทนา กลุ่มจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 61 รูป/คน นำข้อมูลมาตรวจสอบ วิเคราะห์ และนำเสนอเชิงพรรณนา วิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า ชาวบ้านตำแยเชื่อเรื่องผีเป็นรากฐาน และได้รับความเชื่อเกี่ยวพราหมณ์ และพุทธเข้ามาผสมผสานเป็นความเชื่อแบบท้องถิ่น เมื่อหมู่บ้านและประชากรขยายตัวมากขึ้น ส่งผลให้ เกิดข้อจำกัดด้านที่ดินทำกิน ชาวบ้านจึงร่วมกันทำพื้นที่ปู่ตาให้เป็นที่นา จึงได้ย้ายศาลปู่ตาออกไปอยู่ที่ วัดผ่านกลไกความเชื่อแบบพุทธ เบียดขับให้มีการย้ายศาลปู่ตาออกจากพื้นที่เดิม ไปสร้างศาลไว้ที่วัด แทน เรียกว่า “เฮียนตาผ้าขาว” โดยนำเอาพระพุทธเจ้าซึ่งเป็นตัวแทนของพุทธมาประดิษฐานไว้ในศาล ในฐานะเป็นประมุขผี การปรับตัวทางความเชื่อในลักษณะดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงการปรับตัวที่นำเอา คติความเชื่อที่หลากหลายมาปรับเปลี่ยนเพื่อให้สอดคล้องกับวิถีการดำเนินชีวิตในปัจจุบันอย่าง เหมาะสม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
คริส เบเกอร์ และผาสุก พงษ์ไพจิตร. (2557). ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : มติชน.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2530). คติชาวบ้าน. มหาสารคาม มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. มหาสารคาม.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และพรพิไล เลิศวิชา. (2541). วัฒนธรรมหมู่บ้านไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ. บริษัทสำนักพิมพ์สร้างสรรค์ จำกัด.
ดุษฎี กาฬอ่อนศรีและ สมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2530). การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และวัฒนธรรมในหมู่บ้านอีสาน : ศึกษากรณีหมู่บ้านชาวเยอ. ขอนแก่น : คณะมนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ธวัช ปุณโณทก. (2549). ชาวบ้านชาวเมืองภาคตะวันออก. วารสารที่ระลึกในพิธีเปิดหอศิลปะและ วัฒนธรรมภาคตะวันออก มหาวิทยาลัยบูรพา. 44-64.
บันเทิง พาพิจิตร. (2557). การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์.
พระมหาสินสมุทร พลขันธ์.(2544). ความเชื่อเรื่องบุญ-บาปในพระพุทธศาสนาของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาตอนปลายในจังหวัดเลย. ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ลุ้ย กานต์สมเกียรติ. (2555). พระเครื่อง : รูปแบบการจัดการของวัดเพื่อสืบสานความเชื่อพิธีกรรม ในเขตภาคกลาง. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
อมรา พงศาพิชญ์.(2557). วัฒนธรรมไทยกับสังคมปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.
ผู้ให้สัมภาษณ์
คำนาง ไหยะโก. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มชาวบ้าน. ที่บ้านเลขที่ 22 หมู่ที่ 2 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม.
ทอง ดงสมบัติ. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มชาวบ้าน. ที่บ้านเลขที่ 28 หมู่ที่ 2 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม.
บุญหนัก โยธราช. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มชาวบ้าน. ที่บ้านเลขที่ 38 หมู่ที่ 2 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม. พระครูสุทธิธรรมวิสิฐ. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มผู้นำศาสนา. วัดบ้านโคกสะอาด หมู่ที่ 16 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม.
วิทย์ ตัณทศิลป์. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มผู้นำชุมชน. ที่บ้านเลขที่ 87 หมู่ที่ 2 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม. เหลี่ยม มะปะเข. (8 มกราคม 2561). สัมภาษณ์. กลุ่มชาวบ้าน. ที่บ้านเลขที่ 89 หมู่ที่ 2 ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม.
