Khwan in the belief on Thaen
Article Sidebar
Published:
Aug 27, 2021
Keywords:
Khwan Belief Thaen
Main Article Content
Abstract
Khwan is key concept in belief of Thaen. It is a spiritual concept, originates from Thaen. It shows the structure of the relationship between Thaen and humans. Khwan has 3 functions: Khwan main, ghost Khwan, and auspicious Khwan. The concept of Khwan influences Isan culture in 3 aspects: ideals, rituals and morals.
Article Details
Section
Research articles
References
เอกสาร /ตำรา
บงกช สุทัศน์ ณ อยุธยา. (2550). การดำรงอยู่ของหอเจ้าบ้านในเขตชุมชนเมือง กรณีศึกษา : เทศบาลตำบลหางดง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหญ่. รายการวิจัยนี้ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัย จากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม.
ปิยลักษณ์ โพธิวรรณ์. (2559). กระบวนการสร้างพื้นที่ทางสังคมของผีอีสาน. กระแสวัฒนธรรม, ปีที่ 17 ฉบับที่ 32. (100-110).
เพชรตะบอง ไพศูนย์. (2553). การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของไทดำ ในกระแสการเปลี่ยนแปลง : กรณีศึกษาเปรียบเทียบไทดำในประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. (ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์.
ภีรนัย โชติกันตะ. (2531). นิยายปรัมปราเรื่องแถน : วิเคราะห์ความเชื่อตามพงศาวดารล้านช้าง. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา.
มงกุฎ แก่นเดียว. (2542). “ปลึง (ขวัญ-เขมร)”. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 8. มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ จัดพิมพ์เนื่องใน พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ (5 ธันวาคม 2542).
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
วิทยาลัยครูมหาสารคาม. (2522). หนังสือชุดความรู้มรดกอีสาน ฉบับอนุรักษ์วรรณคดีอีสานที่เกี่ยวกับชีวิต. มหาสารคาม: โรงพิมพ์ อภิชาติการพิมพ์.
สุนทร วรหาร. (มกราคม-มิถุนายน 2561). การศึกษาวิจัยเรื่องบทสวดในพิธีศพของชาติพันธุ์ไทดำในประเทศไทย: ความเชื่อ ประเพณี พิธีกรรม และการสื่อความหมาย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, ปีที่ 9 ฉบับที่ 1. (9-19).
สุมิตร ปิติพัฒน์. (2545). ศาสนาและความเชื่อไทดำในสิบสองจุไทสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ โอ.เอส. พริ้นติ้งเฮ้าส์.
อลงกรณ์ อิทธิผล. (มกราคม-มิถุนายน 2558). คำเฮียก (เรียก) ขวัญในพิธีกรรมรักษาโรคของหมอเหยาชาวผู้ไทย. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่, ปีที่ 7 ฉบับที่ 1. (35-55).
องค์การค้าของคุรุสภา. (2506). “พงศาวดารเมืองล้านช้าง”. ประชุมพงศาวดาร เล่ม 2. กรุงเทพฯ: ศึกษาภัณฑ์พาณิชย์.
Martin Stuart-Fox (ผู้แต่ง). A History of Laos. มหาวิทยาลัยควีนส์แลนด์: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, จิราภรณ์ วิญญรัตน์ (แปล). (2553). ประวัติศาสตร์ลาว. กรุงเทพฯ: จัดพิมพ์โดย มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย.
Cheah Yanchong. (1996). More Thought on the Ancient Culture of the Tai People: The Impact of the Hua Xia Culture. Journal of The Siam Society, Vol.48 Part 1. (29-48).
Pittayawat Pittayaporn. (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of Spread of Southwestern Tai. MANUSYA: Journal of Humanities, Special Issue No 20. (47-68).
เว็บไชต์
นลิน สินธุประมา. การเดินทางของขวัญ (ออนไลน์). สืบค้นจาก https://m.museumsiam.org/da-detail2.php?MID=3&CID=177&CONID=3391&SCID=242. (สืบค้นวันที่ 22/02/2564).
สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2562). ขวัญ จับต้องไม่ได้ มองไม่เห็น ความเชื่อมากกว่า 3,000 ปีมาแล้ว (มติชนออนไลน์). สืบค้นจาก https://www.matichon.co.th/prachachuen/daily-column/news_1364834 (สืบค้นวันที่ 22/02/2564)
บงกช สุทัศน์ ณ อยุธยา. (2550). การดำรงอยู่ของหอเจ้าบ้านในเขตชุมชนเมือง กรณีศึกษา : เทศบาลตำบลหางดง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหญ่. รายการวิจัยนี้ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัย จากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม.
ปิยลักษณ์ โพธิวรรณ์. (2559). กระบวนการสร้างพื้นที่ทางสังคมของผีอีสาน. กระแสวัฒนธรรม, ปีที่ 17 ฉบับที่ 32. (100-110).
เพชรตะบอง ไพศูนย์. (2553). การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของไทดำ ในกระแสการเปลี่ยนแปลง : กรณีศึกษาเปรียบเทียบไทดำในประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. (ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. สาขาวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์.
ภีรนัย โชติกันตะ. (2531). นิยายปรัมปราเรื่องแถน : วิเคราะห์ความเชื่อตามพงศาวดารล้านช้าง. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา.
มงกุฎ แก่นเดียว. (2542). “ปลึง (ขวัญ-เขมร)”. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 8. มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ จัดพิมพ์เนื่องใน พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ (5 ธันวาคม 2542).
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
วิทยาลัยครูมหาสารคาม. (2522). หนังสือชุดความรู้มรดกอีสาน ฉบับอนุรักษ์วรรณคดีอีสานที่เกี่ยวกับชีวิต. มหาสารคาม: โรงพิมพ์ อภิชาติการพิมพ์.
สุนทร วรหาร. (มกราคม-มิถุนายน 2561). การศึกษาวิจัยเรื่องบทสวดในพิธีศพของชาติพันธุ์ไทดำในประเทศไทย: ความเชื่อ ประเพณี พิธีกรรม และการสื่อความหมาย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, ปีที่ 9 ฉบับที่ 1. (9-19).
สุมิตร ปิติพัฒน์. (2545). ศาสนาและความเชื่อไทดำในสิบสองจุไทสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ โอ.เอส. พริ้นติ้งเฮ้าส์.
อลงกรณ์ อิทธิผล. (มกราคม-มิถุนายน 2558). คำเฮียก (เรียก) ขวัญในพิธีกรรมรักษาโรคของหมอเหยาชาวผู้ไทย. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่, ปีที่ 7 ฉบับที่ 1. (35-55).
องค์การค้าของคุรุสภา. (2506). “พงศาวดารเมืองล้านช้าง”. ประชุมพงศาวดาร เล่ม 2. กรุงเทพฯ: ศึกษาภัณฑ์พาณิชย์.
Martin Stuart-Fox (ผู้แต่ง). A History of Laos. มหาวิทยาลัยควีนส์แลนด์: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์, จิราภรณ์ วิญญรัตน์ (แปล). (2553). ประวัติศาสตร์ลาว. กรุงเทพฯ: จัดพิมพ์โดย มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย.
Cheah Yanchong. (1996). More Thought on the Ancient Culture of the Tai People: The Impact of the Hua Xia Culture. Journal of The Siam Society, Vol.48 Part 1. (29-48).
Pittayawat Pittayaporn. (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of Spread of Southwestern Tai. MANUSYA: Journal of Humanities, Special Issue No 20. (47-68).
เว็บไชต์
นลิน สินธุประมา. การเดินทางของขวัญ (ออนไลน์). สืบค้นจาก https://m.museumsiam.org/da-detail2.php?MID=3&CID=177&CONID=3391&SCID=242. (สืบค้นวันที่ 22/02/2564).
สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2562). ขวัญ จับต้องไม่ได้ มองไม่เห็น ความเชื่อมากกว่า 3,000 ปีมาแล้ว (มติชนออนไลน์). สืบค้นจาก https://www.matichon.co.th/prachachuen/daily-column/news_1364834 (สืบค้นวันที่ 22/02/2564)