บทบาทของเครือข่ายทางการศึกษาในการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในชุมชนรอบแก่งละว้า จังหวัดขอนแก่น
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การกำจัดโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีให้หมดไปจากสังคมไทยเป็นเรื่องที่ท้าทายและจำเป็นต้องใช้วิธีการที่หลากหลายในการพัฒนาแนวทางป้องกันโรค เครือข่ายทางการศึกษาถือเป็นกลไกหนึ่งที่ช่วยให้เกิดการสร้างแนวทางป้องกันโรค บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเกิดขึ้นของเครือข่ายทางการศึกษาและบทบาทของเครือข่ายทางการศึกษาในการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในชุมชนรอบแก่งละว้า จังหวัดขอนแก่น เป็นการศึกษาโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพบนฐานปรากฏการณ์นิยม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญได้แก่ ครูผู้สอน ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 30 ราย และผู้นำชุมชนรอบแก่งละว้า จำนวน 10 ราย เก็บข้อมูลในพื้นที่ชุมชนรอบแก่งละว้า จังหวัดขอนแก่น ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีอัตราความชุกของโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีอยู่ในระดับสูง เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกและการอภิปรายกลุ่มผ่านรูปแบบออนไลน์ ร่วมกับการสังเกตปรากฏการณ์ในพื้นที่วิจัย ข้อมูลที่ได้ถูกนำไปตรวจสอบด้วยวิธีการตรวจสอบสามเส้าและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า เครือข่ายทางการศึกษาเกิดขึ้นผ่านจากการมีจุดมุ่งหมายร่วมกันของสถานศึกษาในพื้นที่ในการสร้างความตระหนักต่อโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีให้แก่เยาวชนและประชาชนในพื้นที่ การสร้างเครือข่ายทางการศึกษาดำเนินการผ่านกิจกรรมฝึกอบรมครูในการนำหลักสูตรป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีไปปฏิบัติในสถานศึกษา มีการทำงานในลักษณะประสานความร่วมมือระหว่างโรงเรียนภายในเครือข่ายเพื่อแลกเปลี่ยนและพัฒนาแนวทางการจัดการเรียนการสอนผ่านรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ (PLC) บทบาทของเครือข่ายการศึกษาเกิดขึ้นผ่านปฏิสัมพันธ์ภายในเครือข่ายและภายนอกเครือข่าย ซึ่งบทบาทของเครือข่ายทางการศึกษาทำหน้าที่ส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนของสถานศึกษาภายในเครือข่าย และทำหน้าที่เป็นสื่อกลางระหว่างหน่วยงานต่างๆกับชุมชน ในการพัฒนาแนวทางป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีให้แก่ประชาชนในชุมชนเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะที่ดีอย่างยั่งยืน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Hindin, M. J. (2007). Role Theory. The Blackwell Encyclopedia of Sociology. edited by George Ritzer. London: Blackwell Publishing, 3959-3962.
Pattanathien et al., (2013). Survival Rate of Intrahepatic Cholangiocarcinoma Patients after Surgical Treatment in Thailand. Asian Pacific journal of cancer prevention: APJCP, 14(1), 321-324.
Putnam, R. (1994). Social Capital and Public Affairs. Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences, 47(8), pp. 5-19.
Putnam, R. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster.
Starkey, P. (1997). Networking for Development. IFRTD (The International Forum for Rural Transport and Development). USA: Cornell University.
Chamaratana, T., Ayuwat, D., and Chinsri, O. (2013). Plural Characteristics of Social Network of. ISAN Labor Brokers, Kasetsart Journal (Social Sciences) 34, pp.1–16.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข. (2562). สถิติสาธารณสุข 2563. นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข.
กิตติชัย สุธาสิโนบล. (2559). การศึกษาแนวทางการส่งเสริมเครือข่ายการวิจัยทางการศึกษาในการขับเคลื่อนการวิจัยและพัฒนาการศึกษาเขตพื้นที่ดำเนินการที่ 3 ภาคกลางตอนล่างกลุ่มที่3. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 16(2), 98-115.
เกษร แถวโนนงิ้ว, ศศิธร ตั้งสวัสดิ์ และพงษศักดิ์ ภูกาบขาว. (2560). การประเมินผลหลักสูตรโรคพยาธิใบไม้ในตับและมะเร็งท่อน้ำดีสำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 35(1), 158-167.
ชนิกา วรสิษฐ. (2558). การวัดแอนติเจนของพยาธิใบไม้ตับ Opisthorchis viverrini ในตัวอย่างปัสสาวะและการประยุกต์ใช้เพื่อวินิจฉัยโรค Opisthorchiasis และความสัมพันธ์กับโรคในระบบทางเดินน้ำดี. วิทยานิพนธ์หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ชาย โพธิสิตา. (2550). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
ณรงค์ ขันตีแก้ว. (2559). ข้อเสนอกิจกรรมบริหารจัดการโครงการวิจัย ประกอบการเสนอขอแบบประมาณของสำนักงานคณะกรรมการการวิจัยแห่งชาติ ประจำปีงบประมาณ 2559. กลุ่มเรื่อง โครงการวิจัยท้าทายไทย: Fluke Free Thailand. ขอนแก่น: ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
เทอดศักดิ์ จันทิมา, ไพรภ รัตนชูวงศ์ และประเวศ เวชชะ. (2560). แนวทางการบริหารงานวิชาการโดยการใช้เครือข่ายของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3. พิฆเนศวร์สาร, 13(1), 117-131.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์. (2560). เครือข่ายเด็กไกลบ้าน เครือข่ายทางสังคมของแรงงานนักเรียนไทยในออสเตรเลีย. ขอนแก่น: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ธิดารัตน์ เลิศวิทยากุล, ธีรชัย เนตรถนอมศักดิ์ และวัชรินทร์ ลอยลม. (2561). การวิเคราะห์ความต้องการจำเป็นเพื่อพัฒนาหลักสูตรสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันการเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อนำดี สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 4 ในพื้นที่ 3 จังหวัด ใกล้ลุ่มน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารควบคุมโรค, 44(4), 349-362.
ธิดารัตน์ เลิศวิทยากุล, ธีรชัย เนตรถนอมศักดิ์ และวัชรินทร์ ลอยลม. (2563). ประสิทธิผลการทดลองใช้หลักสูตรเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อนำดี สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ของประเทศไทย. วารสารควบคุมโรค, 46(3), 381-392.
ธีรชัย เนตรถนอมศักดิ์ อังคณา ตุงคะสมิต ปิยวรรณ ศรีสุรักษ์. (2561). รายงานการวิจัยหลักสูตรเกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีไปใช้ในโรงเรียน. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
น้ำทิพย์ วิภาวิน. (2558). เครือข่ายสังคมในสังคมเครือข่าย. วารสารวิจัยสมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ, 8(2), 119-127.
บรรจบ ศรีภา. (2559). โครงการควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับแบบบูรณาการวิถีนิเวศน์สุขภาพ “ละว้าโมเดล”. จุลสารศูนย์ประสานงาน โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 1: 9-11.
ไพศาล สุวรรณน้อย และธีรชัย เนตรถนอมศักดิ์. (2552). รายงานการวิจัยโครงการกลยุทธ์การพัฒนาและการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณลักษณ์ที่พึงประสงค์ของนักเรียนโดยใช้เครือข่ายวิจัยการศึกษา. ขอนแก่น: คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
รัตนะ บัวสนธ์. (2556). วิจัยเชิงคุณภาพทางการศึกษา=Qualitive research in education. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เลิศวัลลภ ศรีษะพลภูสิทธิ และธมนพัชร์ ศรีษะพลภูสิทธิ. (2561). การปรับตัวเพื่อเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์, 20(1), 253-265.
สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2559). โครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ขอนแก่น: สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2563). ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2563. นนทบุรี: สถาบันวิจัยมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.
สุภางค์ จันทวานิช. (2555). วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 20. กรุงเทพฯ: บริษัทด่านสุทธาการพิมพ์.
