วารสารภาษาและวรรณคดีไทย

บทบรรณาธิการ

ธานีรัตน์ จัตุทะศรี — 2020-12-28

การขยายความหมายของคำว่า “กัด” ในภาษาไทย:

โสมรวี สมเพชร — 2020-12-28

บทความวิจัยนี้มุ่งวิเคราะห์ความหมายของคำว่า “กัด” ในภาษาไทย และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางความหมายของคำว่า “กัด” โดยเก็บข้อมูลจากคลังข้อมูลภาษาไทยแห่งชาติในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ผู้วิจัยรวบรวมข้อมูลโดยสุ่มเลือกตัวอย่างข้อความที่มีคำว่า “กัด” ประกอบอยู่จำนวน 300 ข้อความ โดยศึกษาเฉพาะคำว่า “กัด” ที่เป็นคำมูลหรือคำเดี่ยว ผลการศึกษาพบว่า ความหมายของคำว่า “กัด” มี 9 ความหมาย ได้แก่ 1) เอาฟันกดไว้ไม่ให้หลุด 2) เอาฟันกดไว้ให้แน่น เป็นอาการแสดงถึงความอดกลั้น 3) เอาฟันกดให้ทะลุ ให้ฉีกขาด ให้เป็นแผล เพื่อทำร้าย ทำลาย กิน เป็นต้น 4) ต่อสู้กันโดยเอาฟันกดเพื่อทำร้ายอวัยวะของอีกฝ่ายที่เป็นสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันให้เป็นแผล 5) นำสัตว์มาต่อสู้กันโดยเอาฟันกดเพื่อทำร้ายอวัยวะของอีกฝ่ายให้เป็นแผล ใช้เรียกเป็นชื่อการละเล่น 6) ทำให้เปื่อยเป็นแผล 7) ทำให้กร่อนสลายหรือจางลง 8) ทะเลาะวิวาท และ 9) พูดชวนทะเลาะวิวาท ความหมายของคำว่า “กัด” ทั้ง 9 ความหมาย จำแนกเป็นความหมายทางกายภาพซึ่งแสดงกิริยาอาการที่ใช้ฟัน ได้แก่ ความหมายที่ 1 ถึง 5 และความหมายเชิงเปรียบเกี่ยวกับการใช้ฟัน ได้แก่ ความหมายที่ 6 ถึง 9 ผลการวิเคราะห์ยังพบว่า ความหมายทั้ง 9 ความหมายของคำว่า “กัด” ล้วนสัมพันธ์กัน คำว่า “กัด” มีการขยายความหมายจากความหมายทางกายภาพซึ่งแสดงกิริยาอาการที่ใช้ฟันไปสู่ความหมายเชิงเปรียบเกี่ยวกับการใช้ฟัน ผ่านกระบวนการทางปริชาน ได้แก่ กระบวนการอุปลักษณ์ และกระบวนการนามนัย โดยจำแนกรูปแบบของกระบวนการขยายความหมายตามทฤษฎีคำหลายความหมาย 4 ประเภท (Four categories theory of polysemy) ของ Riemer (2005) ได้ 4 รูปแบบ ได้แก่ อุปลักษณ์ที่ความหมายแก่น นามนัยแบบเน้นผลลัพธ์ นามนัยโดยอาศัยปริบท และนามนัยแบบเน้นส่วนประกอบย่อย

หนังสือตัวเขียนลิลิตพระลอ ฉบับหลวงสรวิชิต (หน) ชำระ พ.ศ. 2321:

พีระ พนารัตน์ — 2020-12-28

บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาหนังสือตัวเขียนลิลิตพระลอ ต้นฉบับสมุดไทยดำ เส้นหรดาล เลขที่ 17077 และ 17076 (2) เก็บรักษาที่ศูนย์สนเทศภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จากการศึกษาพบว่าเอกสารทั้งสองรายการขาดมาแต่สมุดไทยเล่มเดียวกัน มีเนื้อความเรื่องลิลิตพระลอเฉพาะครึ่งหลัง หรือตั้งแต่คำประพันธ์บทที่ 383 ถึง 660 (ตามลำดับบทของฉบับตีพิมพ์) โคลงท้ายมีข้อความระบุว่า หลวงสรวิชิตได้พบหนังสือตัวเขียนลิลิตพระลอในปีที่ 12 หลังจากเสียกรุงศรีอยุธยา (ตรงกับ พ.ศ. 2321) และได้ชำระส่วนที่ขาดหายไปให้สมบูรณ์ขึ้น นายถกผู้คัดลอกได้ลงศักราชที่คัดลอกเสร็จสมบูรณ์ไว้ตรงกับปี พ.ศ. 2321 ในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี จึงนับว่าเป็นหนังสือตัวเขียนลิลิตพระลอที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดที่พบในปัจจุบัน แม้ว่าจะมีใจความไม่สมบูรณ์และมีรูปแปรแตกต่างกับฉบับตีพิมพ์อยู่เพียงเล็กน้อย แต่ก็นับเป็นหลักฐานสำคัญในการศึกษาลิลิตพระลอทั้งในแง่ของการวิพากษ์ต้นฉบับและการพิจารณาประวัติวรรณคดี

วรรณกรรมเยาวชนเรื่อง พ่อมหา แม่หางเครื่อง ลูก(สาว)นักร้อง:

ฉัตรชนก ชัยวงค์ — 2020-12-28

บทความนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์แนวคิดและกลวิธีการประพันธ์ของวรรณกรรมเยาวชนเรื่อง พ่อมหา แม่หางเครื่อง ลูก(สาว)นักร้อง ซึ่งเป็นผลงานของ โชติ ศรีสุวรรณ นักเขียนมือรางวัลที่มีผลงานการเขียนเกี่ยวกับเด็กและเยาวชนจำนวนมาก ผลการศึกษาพบว่าวรรณกรรมเยาวชนเรื่องนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับการเป็นเด็กที่ดี การเป็นผู้ใหญ่ที่ดี การดำรงความเป็นไทย การไม่ไหลไปตามกระแสวัตถุนิยม และแนวคิดเกี่ยวกับชนบทและเมือง ซึ่งเป็นการเสนอแนวทางการดำเนินชีวิตให้ทั้งแก่เด็กและเยาวชน โดยแนวคิดดังกล่าวสร้างขึ้นจากกลวิธีการสร้างโครงเรื่อง และกลวิธีการสร้างตัวละคร วรรณกรรมเยาวชนเล่มนี้มีบทบาทในการสะท้อนให้เห็นบริบทสังคมและวัฒนธรรมอันเป็นทัศนคติของผู้ใหญ่ที่มีต่อเด็กในสังคม และวางกรอบแนวคิดและการประพฤติของทั้งเด็กและผู้ใหญ่ในสังคมซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดเรื่องพลเมืองและเยาวชนของรัฐ

ลักษณ์เผื่อเลือก:

ชนกพร พัวพัฒนกุล — 2020-12-28

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาตำรานรลักษณ์ซึ่งเป็นตำราพยากรณ์ลักษณะบุคคลของไทยในสมัยโบราณ เพื่อทำความเข้าใจองค์ความรู้เรื่องเพศที่มีอยู่ในสังคมไทย ผลการศึกษาพบว่าการพยากรณ์ที่ปรากฏในตำรานรลักษณ์ เป็นการดูลักษณะ “ดี” และ “ร้าย” ของอวัยวะและพฤติกรรมการแสดงออกของบุคคล เพื่อทำนายลักษณะของอวัยวะที่เกี่ยวกับเรื่องเพศและระบบสืบพันธุ์ ความต้องการทางเพศ พฤติกรรมทางเพศ รสนิยมทางเพศ การครองเรือน และการมีบุตร เนื้อหาคำทำนายประกอบด้วยลักษณะเรือนร่างในอุดมคติของหญิงและชาย อันอาจส่งผลต่อการให้กำเนิดบุตรซึ่งจะเป็นสมาชิกของสังคมต่อไปในภายภาคหน้า การกำกับควบคุมพฤติกรรมทางเพศ และการสอนให้ตระหนักถึงรสนิยมทางเพศที่แตกต่างกัน เพื่อให้บุคคลโดยเฉพาะฝ่ายชายสามารถเลือกคู่ได้ถูกต้องและสนองตอบต่อคู่ครองได้อย่างเหมาะสม อันจะนำไปสู่ความสุขทางเพศและช่วยธำรงรักษาสถาบันครอบครัวไว้ได้อีกทางหนึ่ง

ภู ใน ภูเขา คำเรียกพื้นที่สูงที่มาจากภาษาตระกูลมอญ- เขมร

ดาวเรือง วิทยารัฐ — 2020-12-28