ปัญหาทางกฎหมายของการกู้เงินของรัฐบาลโดยการตรากฎหมายเฉพาะ

บทคัดย่อ

การกู้เงินของรัฐบาลเป็นเครื่องมือทางการคลังชนิดหนึ่งที่ถูกใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายประเทศเมื่อรัฐบาลต้องการเงินเพื่อใช้จ่าย ทั้งนี้ การกู้เงินเป็นการก่อหนี้สาธารณะประเภทหนึ่ง บทความนี้กล่าวถึงการกู้เงินของรัฐบาลโดยการตรากฎหมายเฉพาะ ซึ่งเงินที่ได้จากการกู้สามารถนำไปใช้จ่ายตามวัตถุประสงค์โดยได้รับการยกเว้นไม่ต้องนำส่งคลังตามพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 และพระราชบัญญัติเงินคงคลัง พ.ศ. 2491 (และที่แก้ไขเพิ่มเติม) และที่ถือเป็นเงินนอกงบประมาณที่การเบิกจ่ายไม่ต้องอยู่ภายใต้บังคับบทบัญญัติของพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 ทั้งนี้ ภายใต้พระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 โดยที่มาตรา 53 ของพระราชบัญญัตินี้วางหลักในเรื่องการกู้เงินของรัฐบาลโดยการตรากฎหมายเฉพาะไว้ โดยมีเจตนารมณ์ที่จะแก้ข้อจำกัดที่เป็นปัญหาในอดีตที่มีการขอกู้เงินโดยออกกฎหมายกู้เงินพิเศษที่มีวงเงินสูงอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 มาตรา 53 ได้กำหนดกรอบในการออกกฎหมายพิเศษให้มีความเข้มงวดมากยิ่งขึ้น เป็นการควบคุมการใช้อำนาจและการใช้ดุลพินิจของฝ่ายบริหารในการนำเสนอกฎหมายกู้เงิน โดยพยายามแก้ไขปัญหาของการออกกฎหมายกู้เงินในอดีต กฎหมายนี้ถึงแม้จะมีข้อดีที่ว่าประเทศไทยมีกรอบกฎหมายใหม่ที่ออกมาควบคุมวินัยการเงิน ควบคุมการก่อหนี้ของรัฐบาลไว้ชัดเจน และถึงแม้ว่ากฎหมายนี้จะอนุญาตให้รัฐบาลสามารถออกกฎหมายพิเศษโดยอาศัยอำนาจตามกฎหมายที่ตราขึ้นโดยเฉพาะว่า จะกระทำได้เฉพาะในกรณีที่มีความจำเป็นเร่งด่วนและอย่างต่อเนื่องเพื่อแก้ไขปัญหาของประเทศและในกรณีที่ไม่อาจตั้งประมาณรายจ่ายประจำปีได้ทันเท่านั้นก็ตาม แต่การบัญญัติกฎหมายลักษณะเช่นนี้ยังไม่สามารถควบคุมการกู้เงินของรัฐบาลโดยการตรากฎหมายเฉพาะ เนื่องจากยังมีการเปิดช่องและรัฐบาลใช้เหตุผลในการตรากฎหมายเฉพาะเพื่อกู้เงินโดยอ้างเหตุจำเป็นเร่งด่วนได้ ดังนั้น วิธีการควบคุมอาจกระทำได้โดยให้มีการตรวจสอบการใช้จ่ายเงินกู้และการรายงานการใช้จ่ายเงินกู้ต่อรัฐสภาโดยเข้มข้นเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชน