การเสริมสร้างบทบาทหน้าที่ของผู้สอบบัญชีและคณะกรรมการตรวจสอบตามพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2535

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มุ่งหมายที่จะสำรวจบทบาทหน้าที่ แนวทางปฏิบัติที่ดี การสื่อสารและการประสานงานระหว่างผู้สอบบัญชีและคณะกรรมการตรวจสอบ รวมถึงปัจจัยส่งเสริมที่มีผลต่อการปฏิบัติหน้าที่ให้เป็นไปอย่างถูกต้องและเป็นการเพิ่มกลไกสนับสนุนการบังคับใช้กฎหมายหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

การเสริมสร้างบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจสอบและผู้สอบบัญชีตามพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2535 มาตรา 89/25 และประกาศคณะกรรมการกำกับตลาดทุนที่เกี่ยวข้องซึ่งเป็นไปตามแนวทางของกฎหมาย Sarbanes - Oxley Act 2022 ของสหรัฐอเมริกา และหลักการกำกับดูแลกิจการ (Corporate Governance, CG) มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการบริหารงานของบริษัท
จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ซึ่งระดมทุนด้วยการออกหลักทรัพย์ขายต่อประชาชนหรือบุคคลใด ๆ เพื่อใช้เป็นแหล่งเงินในการดำเนินธุรกิจ และเป็นกลไกสำคัญในการบังคับใช้กฎหมายให้มีประสิทธิภาพ เนื่องจากคณะกรรมการตรวจสอบและผู้สอบบัญชีเป็นบุคคลภายนอกกิจการที่ได้รับความคาดหวังว่ามีความเป็นอิสระ ไม่มีส่วนได้เสีย สามารถใช้ความรู้ความสามารถและวิชาชีพที่มีอยู่ช่วยคณะกรรมการของบริษัทในการตรวจสอบการบริหารงานของกิจการ ในกรณีที่ผู้สอบบัญชีพบพฤติการณ์อันน่าสงสัยว่า กรรมการ ผู้จัดการ หรือบุคคลซึ่งรับผิดชอบในการดำเนินการของนิติบุคคลอาจกระทำความผิดเกี่ยวกับการบริหารงานในลักษณะฉ้อฉล ผู้สอบบัญชีมีหน้าที่ต้องแจ้งข้อเท็จจริงให้คณะกรรมการตรวจสอบของบริษัททราบเพื่อดำเนินการตรวจสอบต่อไปโดยไม่ชักช้า และให้คณะกรรมการตรวจสอบรายงานผลการตรวจสอบในเบื้องต้นให้แก่สำนักงาน ก.ล.ต. และผู้สอบบัญชีทราบภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งจากผู้สอบบัญชี และในกรณีที่คณะกรรมการตรวจสอบไม่ดำเนินการให้ผู้สอบบัญชีแจ้งให้สำนักงาน ก.ล.ต. ทราบถึงพฤติการณ์ที่ต้องแจ้งดังกล่าว หากผู้สอบบัญชีหรือคณะกรรมการตรวจสอบของบริษัทใด ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม ต้องระวางโทษปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท

ผลการศึกษาพบว่า บทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าวเกี่ยวกับพฤติการณ์อันควรสงสัยซึ่งผู้สอบบัญชีมีหน้าที่ต้องแจ้งและวิธีดำเนินการเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อเท็จจริงเกี่ยวกับพฤติการณ์ดังกล่าวมีความไม่ชัดเจน สมควรต้องขยายความเพื่อให้เกิดความชัดเจนเป็นรูปธรรมมากกว่าเขียนเป็นหลักการไว้ นอกจากนั้น การปฏิบัติหน้าที่ของผู้สอบบัญชีและคณะกรรมการตรวจสอบให้มีประสิทธิภาพนั้นควรให้ความสำคัญในเรื่องการเสริมสร้าง “ความเป็นอิสระ” ของกรรมการอิสระ คณะกรรมการตรวจสอบและผู้สอบบัญชีให้มากขึ้นกว่าเดิม รวมทั้งการให้ความสำคัญในเรื่องกฎบัตรของคณะกรรมการตรวจสอบ โดยถือว่าเป็นพันธะสัญญาในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจสอบ หากกรรมการตรวจสอบไม่ปฏิบัติตามกฎบัตร ถือว่าเป็นการละเลยต่อหน้าที่ของการเป็นกรรมการตรวจสอบ