วารสารวิชาการหอสมุดแห่งชาติ

สุขอนามัยทางดิจิทัล: ทักษะที่ห้องสมุดมหาวิทยาลัยควรส่งเสริมให้แก่ผู้ใช้บริการ

สุรชาติ พุทธิมา — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการส่งเสริมสุขอนามัยทางดิจิทัลในห้องสมุดมหาวิทยาลัย ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาทักษะการใช้เทคโนโลยีอย่างมีความรับผิดชอบ และปลอดภัยในยุคดิจิทัล ผู้ใช้บริการควรมีทักษะในการปกป้องข้อมูลส่วนบุคคล การใช้รหัสผ่านที่ปลอดภัย การระมัดระวังภัยคุกคามทางไซเบอร์ และการใช้เครื่องมือดิจิทัลอย่างมีประสิทธิภาพ การจัดฝึกอบรม และสัมมนาเกี่ยวกับสุขอนามัยทางดิจิทัลสามารถช่วยเพิ่มความรู้ และทักษะเหล่านี้ให้กับผู้ใช้บริการ ห้องสมุดมหาวิทยาลัยควรจัดหาทรัพยากร และเครื่องมือที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการสร้างพื้นที่การเรียนรู้ที่เหมาะสม เพื่อสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีอย่างมีความรับผิดชอบ การส่งเสริมสุขอนามัยทางดิจิทัลในห้องสมุดมหาวิทยาลัยจึงเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาทักษะดิจิทัลของผู้ใช้บริการในยุคที่เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

ผู้ดูแลพื้นที่ : บุคคลที่จำเป็นสำหรับองค์กรสมัยใหม่ในศตวรรษที่ 21

สุขุม เฉลยทรัพย์, จิตชิน จิตติสุขพงษ์, บุญญลักษม์ ตำนานจิตร — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

การปฏิวัติอุตสาหกรรมในศตวรรษที่ ๑๘ ทำให้เกิดการผลิตสินค้าจำนวนมาก ส่งผลให้พนักงานขายมีบทบาทสำคัญในฐานะตัวกลางระหว่างผู้ซื้อกับสินค้า หลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ การแข่งขันทางธุรกิจรุนแรงขึ้น แนวคิดการบริการจึงถูกนำมาใช้ควบคู่กับการขายสินค้า ในศตวรรษที่ ๒๑ องค์กรเผชิญความซับซ้อนของตลาด และความต้องการลูกค้าที่หลากหลาย ทำให้ต้องการบุคลากรที่ดูแลพื้นที่ภายในองค์กรสมัยใหม่มุ่งเน้นการให้บริการลูกค้าอย่างรวดเร็ว สร้างความพึงพอใจ และทำงานได้อย่างยืดหยุ่นและคล่องตัว ผู้ดูแลพื้นที่จึงต้องมีทักษะสำคัญในศตวรรษที่ ๒๑ รวมถึงการวัดและประเมินคุณภาพการทำงาน เครื่องมือ SERVQUAL ถูกนำมาใช้ประเมินช่องว่างระหว่างความคาดหวัง และการรับรู้ของลูกค้าต่อคุณภาพการบริการ เพื่อให้เข้าใจความต้องการของลูกค้า ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่องค์กรให้ความสำคัญ เนื่องจากคุณภาพการบริการส่งผลต่อการสร้างคุณค่า และความพึงพอใจของลูกค้า

หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม ในฐานะแหล่งเรียนรู้ที่สนับสนุนการเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้

พิมพิกา วะสาร — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

นครพนมมีเป้าหมายในการพัฒนาจังหวัดนครพนม ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๖ – ๒๕๘๕) ได้กำหนดแผนการดำเนินงานด้านสังคมที่จะพัฒนานครพนมให้เป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ และเป็นหนึ่งในพื้นที่เป้าหมายการขับเคลื่อนการจัดการศึกษาเชิงพื้นที่ เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา แก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนที่หลุดออกจากนอกระบบการศึกษาให้กลายเป็นศูนย์ หรือ Thailand Zero Dropout โดยมีเป้าหมายพัฒนารูปแบบการค้นหาดูแลช่วยเหลือเด็กและเยาวชนนอกระบบระดับตำบล เพื่อสร้างการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่นให้กลุ่มเป้าหมาย นำเด็กและเยาวชนเหล่านี้กลับเข้าสู่ระบบการศึกษาอีกครั้ง หนึ่งในปัจจัยจัดการศึกษาเชิงพื้นที่เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา คือ ทรัพยากรที่ช่วยขับเคลื่อนการดำเนินการ ซึ่งแหล่งเรียนรู้เป็นทรัพยากรที่จำเป็นต่อการดำเนินการหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ นครพนม เป็นหนึ่งในแหล่งเรียนรู้ของจังหวัดนครพนม และพื้นที่ใกล้เคียง บทความนี้จึงขอเสนอบทบาทของหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ นครพนมที่ช่วยขับเคลื่อน และส่งเสริมให้นครพนมเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต

A reflection of the intellectual achievement of Professor Direk Jayanama in his personal book collection donated to the Thammasat University Library

Benjamin Ivry, Arocha Laorukwong — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

The aim of this article is to make international researchers more aware of resources that clarify the literary inspiration of Direk Jayanama, a key figure in Thai history. This is reflected through his personal library, which consists of 382 volumes on history, political science, diplomacy, spirituality, ethics, and literature.

Students and instructors may benefit from these books which constitute an intellectual portrait of the human ideals that may have inspired Direk’ s accomplishments as a public
servant and statesman. To add to a general understanding of the intellectual motives and achievements of one of the distinguished participants in modern Thai history, future research on Direk Janayama and his work might consider this documentation now available for scholarly investigation at the Faculty of Political Science, Thammasat University Library.

Challenges to preserving and maintaining this collection, as well as a road map for future maximum public benefit, are presented.

ชาวอินเดียที่ปรากฏในประวัติศาสตร์โรงเรียนมัธยมบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สมัยรัชกาลที่ ๕ - ๗ (พ.ศ. ๒๔๓๘ - ๒๔๗๖)

นครินทร์ พวงภู่ — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มุ่งศึกษาบทบาทของชาวอินเดียที่เข้ามาปฏิบัติงานในโรงเรียนมัธยมบ้านสมเด็จเจ้าพระยาใน พ.ศ. ๒๔๓๘ – ๒๔๗๖ การศึกษาใช้ระเบียบวิธีทางประวัติศาสตร์ โดยใช้หลักฐานชั้นต้นจากเอกสารจดหมายเหตุที่บอกเล่าอาชีพ และหน้าที่ของชาวอินเดียเป็นหลัก โดยทำการศึกษาอาชีพยามรักษาการ และครู จากกรณีของแขกยาม และนายจาโคบี ครูแขกที่ขอสมัครเข้าทำงานในกระทรวงธรรมการ จากการศึกษา ทำให้เห็นภาพสะท้อนประวัติศาสตร์ด้านการศึกษา และด้านสังคมของสยามในสมัยรัชกาลที่ ๕ ถึงสมัยรัชกาลที่ ๗ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สยามกำลังปรับตัว และพัฒนาประเทศให้เท่าเทียมกับชาติตะวันตก นอกจากนี้ยังทำให้ทราบถึงวิธีการบริหารจัดการหน่วยงานของภาครัฐในสมัยดังกล่าวผ่านการปฏิบัติงานของชาวอินเดีย ซึ่งเป็นบทบาทที่เห็นได้ยาก และมีหลักฐานน้อยชิ้นที่จะทำให้เห็นวิถีชีวิตทางสังคมของกลุ่มคนชาติต่างประเทศกลุ่มเล็ก ๆ ในย่านบ้านสมเด็จเจ้าพระยา ซึ่งเป็นย่านหนึ่งที่มีคนหลากหลายเชื้อชาติ และศาสนาอาศัยปะปนกันอยู่ในบริเวณนี้ อันเป็นพื้นที่ที่แสดงให้เห็นถึงตัวตนของพวกเขาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสังคมสยามและประวัติศาสตร์ไทย

การศึกษาคุณภาพสูงระดับโลก

สรายุธ รัศมี — Sat, 21 Jun 2025 00:00:00 +0700

หนังสือเล่มนี้ผู้เขียนหลัก คือ ศาสตราจารย์ นายแพทย์ วิจารณ์ พานิช นักวิชาการผู้มีบทบาทสำคัญของประเทศในการสร้าง และพัฒนาระบบบริหารจัดการงานวิจัย และการจัดการความรู้ทางสังคม และการศึกษาในปัจจุบัน ซึ่งเขียนจากการตีความ (The interpretation of the book) หนังสือ A World-Class Education: Learning from International Models of Excellence and Innovation (๒๐๑๒) เขียนโดย Vivien Stewart รองประธานฝ่ายการศึกษาของสถาบัน Asia Society เป็นการตีความเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับประเด็นสำคัญในการปฏิรูปคุณภาพการศึกษาไทย จากตัวอย่างระบบการศึกษาของ ๕ ประเทศ ได้แก่ สิงคโปร์ แคนาดา ฟินแลนด์ เซี่ยงไฮ้ (จีน) และออสเตรเลีย ที่มีบริบทแตกต่างกัน และมีวิธีดำเนินการแตกต่างกันไปตามบริบทของตนเอง แต่มีมาตรการสำคัญที่คล้ายกันของระบบการศึกษา ๘ ประการ ได้แก่ (๑) วิสัยทัศน์และภาวะผู้นำ (๒) กำหนดมาตรฐานสูงหรือท้าทาย (๓) มุ่งสร้างความเท่าเทียม (๔) ครูและผู้นำการศึกษาคุณภาพสูง (๕) มีเป้าหมายไปในทิศทางเดียวกันและสัมพันธ์เชื่อมโยงกัน ทั้งในระดับนโยบายถึงปฏิบัติการ (๖) แนวทางการจัดการและระบบรับผิดรับชอบที่สะท้อนผลลัพธ์ที่ผู้เรียน (๗) นักเรียนมีแรงจูงใจต่อการเรียนสูง และ (๘) มุ่งเรียนเป็นพลโลกและเพื่ออนาคต ผู้เขียนได้พยายามสื่อสารใหเห็นว่าหลักการและแนวทางการศึกษาของตัวอย่างประเทศต่าง ๆ ที่ได้นำเสนอเป็นแนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) และสามารถนำมาปรับใช้ได้ทุกระดับ ทำให้เกิดเป็นวงจรการเรียนรู้สองชั้น (Double Learning Loop) เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง ผู้เขียนได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของของการมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนการศึกษาคุณภาพสูงของทุกภาคส่วน การเข้ามามีบทบาทของครู ผู้บริหาร โรงเรียน ภาครัฐ ภาคเอกชนและผู้ประกอบการ ชุมชน และผู้ปกครอง ในการประสานความร่วมมืออย่างมีประสิทธิภาพ หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือแนะนำอีกหนึ่งเล่มที่มีคุณค่า และมีประโยชน์อย่างยิ่ง ในแต่ละบทของหนังสือได้มีการสอดแทรกประเด็นชวนคิด (thought-provoking) ซึ่งต้องการให้ผู้อ่านมีมุมมองที่ลึกซึ้งและกว้างขวางเพื่อให้เป็นประเด็นในการถกเถียงทางวิชาการและตอบคำถามเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาการศึกษาคุณภาพสูง เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตทั้งในและนอกห้องเรียน ขับเคลื่อนการพัฒนาเยาวชนเป็นพลเมืองโลกได้อย่างยั่งยืน