วัฒนธรรมการบริจาคโลหิตแนวทางการบูรณาการหลักธรรมในการบริจาคโลหิตเพื่อสร้างเสริมสุขภาพของประชาชน จังหวัดนครราชสีมา

มุกดา วตะกูลสิน, ดร.ณัฐพงศ์ พุดหล้า, ดร.บุญสม ยอดมาลี

บทคัดย่อ

สภากาชาดไทย ได้เปิดศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติเพื่อเปิดบริการรับปริจาคเลือดจากประชาชนเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 มกราคม 1952 และต่อมาได้ขยายสาขาและถือปฏิบัติจนกลายเป็นวัฒนธรรมการบริจาคเลือดในปัจจุบัน การวิจัยนี้ มีความมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาความเป็นมาและความสำคัญของการบริจาคโลหิต จังหวัดนครราชสีมา 2) ศึกษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคโลหิต เพื่อสร้างเสริมสุขภาพของประชาชนจังหวัดนครราชสีมา และ 3) ศึกษาแนวทางการบูรณาการหลักธรรมในการบริจาคโลหิต
เพื่อสร้างเสริมสุขภาพของประชาชน จังหวัดนครราชสีมา ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ทางวัฒนธรรม โดยการวิจัยวิเคราะห์เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร และการเก็บข้อมูลภาคสนาม จากการสำรวจเบื้องต้น สังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม สัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง การสนทนากลุ่ม และการประชุมเชิงปฏิบัติการ โดยผู้วิจัยได้เตรียมตัวลงภาคสนามและทำการศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ สภาพภูมิศาสตร์ สังคมและวัฒนธรรมของพื้นที่ ที่ทำการวิจัย โดยดำเนินการด้วยตัวผู้วิจัยเอง ซึ่งมีขอบเขตและมีวิธีการดำเนินการวิจัยดังนี้ การศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับแผนที่ในพื้นที่ศึกษาการทำวิจัย หน่วยงานสำคัญที่เป็นพื้นที่ โดยการลงพื้นที่วิจัยที่สาขาบริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย ในเขตจังหวัดนครราชสีมา รวม 4 แห่ง คือ 1) โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา 2) สำนักงานเหล่ากาชาดจังหวัดนครราชสีมา 3) ห้างสรรพสินค้าเดอะมอลล์ และ 4) ห้องรับบริจาคโลหิต ภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 5 จังหวัดนครราชสีมา (ภายใน มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา) มีบุคคล ผู้ให้ข้อมูลทั้งสิ้น จำนวน 150 คน ประกอบด้วย กลุ่มผู้รู้จำนวน 5 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติ จำนวน 25 คน และกล่มุ ผู้ให้ข้อมูลทั่วไป จำนวน 120 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสำรวจ แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ แบบสนทนากลุ่ม นำข้อมูลที่ได้มาตรวจสอบความถูกต้องด้วยวิธีการแบบสามเส้าและวิเคราะห์ข้อมูลตามความมุ่งหมายที่ตั้งไว้ด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ผลการวิจัย เกี่ยวกับเรื่อง ความเป็นมาและความสำคัญของการบริจาคโลหิต จังหวัดนครราชสีมา พบว่า งานบริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย ในจังหวัดนครราชสีมา มี 4 สาขา คือ 1) ที่โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา เปิดรับบริการโลหิตเมื่อ ปี พ.ศ. 2549 2) ที่สำนักงานเหล่ากาชาด จัดตั้งขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2536 3) ที่ห้างสรรพสินค้าเดอะมอลล์ เปิดรับบริการโลหิตเมื่อ ปี พ.ศ. 2549 และ 4) ห้องรับบริจาคโลหิตภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 5 จังหวัดนครราชสีมา (ภายใน มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมาจังหวัดนครราชสีมา) เปิดรับบริการโลหิตเมื่อ ปี พ.ศ. 2556 ทั้งนี้ โดยมีมีโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา และภาคบริการโลหิตแห่งชาติที่ 5 ทำหน้าที่หลักในการจัดหาโลหิตตรวจคัดกรองคุณภาพโลหิตที่ได้รับบริจาค และจัดหาโลหิตสำรอง เพื่อจ่ายให้กับโรงพยาบาลเครือข่ายในจังหวัดนครราชสีมาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการบริจาคโลหิต เพื่อสร้างเสริมสุขภาพของประชาชนจังหวัดนครราชสีมา พบว่า เป็นไปตามหลักพรหมวิหาร 4 ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา วัฒนธรรมการบริจาคโลหิต เกิดจากความมีนํ้าใจต้องการช่วยเหลือผู้เจ็บป่วยซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวพุทธ ต่างมีจิตใจ เมตตา คือ มีใจสงสารคนอื่น กรุณา คือ ให้ความช่วยเหลือผู้อื่น มุทิตา คือ การได้โมทนา ยินดีต่อผู้ป่วยที่ได้รับในสิ่งที่ดีโดยสรุป แนวทางการบูรณาการหลักธรรม ในการบริจาคโลหิต เพื่อสร้างเสริมสุขภาพของประชาชน จังหวัดนครราชสีมา พบว่า สามารถทำได้โดย การนำพรหมวิหารมาใช้ร่วมกับการบริจาคโลหิต เพื่อทำให้เกิดความรู้สึกที่ดี ทั้งทางด้านร่างกาย ด้านสังคม ด้านอารมณ์ และด้านจิตใจ เป็นการสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ให้กับผู้รับ ผู้บริจาคโลหิตก็ได้รับการเชิดชูเกียรติและมีความภาคภูมิในการบริจาคโลหิตของตน