การเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบผ้าผะเหวดอีสาน

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยเรื่อง การเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบของผ้าผะเหวดอีสาน มุ่งศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบจิตรกรรมบนผ้าผะเหวดอีสานถึงองค์ประกอบของภาพวัสดุที่ใช้เขียน และสกุลช่าง โดยการเก็บข้อมูลทุติยภูมิ เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่มีการบันทึกเอาไว้ในประเด็นเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง และจากข้อมูลภาคสนาม โดยนำข้อมูลทั้งสองส่วนมาวิเคราะห์ เพื่อให้ได้ผ้าผะเหวดที่สามารถศึกษาการเปลี่ยนแปลงด้านรูปแบบผ้าผะเหวดอีสาน ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบของผ้าผะเหวดอีสาน ได้รับอิทธิพลความเจริญทางสังคมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านการวางองค์ประกอบภาพจากการนำเสนอภาพที่หลากหลายในอดีต แต่ปัจจุบันได้ถูกลดทอนให้เหลือเพียงภาพที่ได้รับความนิยมหรือเป็นที่รู้จักกันดี รวมไปถึงเทคนิคการเขียนมีการคิดค้นอย่างต่อเนื่อง วัสดุที่ใช้เขียนผ้าผะเหวด เช่น จากผ้าทอมือเปลี่ยนเป็นผ้าด้ายดิบที่ทอจากโรงงานและจากสีที่ได้จากธรรมชาติเปลี่ยนเป็นสีสังเคราะห์หรือสีเคมี และสกุลช่าง การนำเสนอรูปแบบภาพเรื่องราวพระเวสสันดรชาดก ได้รับอิทธิพลของช่างพื้นบ้านอีสาน มีการผสมผสานกันระหว่างแนวคิดของกลุ่มช่างพื้นบ้าน ที่มีการเขียนแบบจัดองค์ประกอบแบบกระจาย ลำดับภาพไม่ต่อเนื่อง และกลุ่มช่างอีสานสมัยใหม่ที่มีการเขียนแบบจัดองค์ประกอบภาพไว้ตรงกลาง ลำดับภาพอย่างต่อเนื่อง ซึ่งทำให้กลุ่มช่างพื้นบ้านในสมัยหลังมีการปรับตัว เริ่มสร้างสรรค์ผลงานผ้าผะเหวดที่มีแบบแผนมากขึ้นตามความเจริญทางสังคมและได้รับความนิยมในสังคมอย่างต่อเนื่อง จนเกิดเป็นอาชีพช่างเขียนผ้าผะเหวดที่มีรายได้ดีในช่วงหลัง พ.ศ. 2500 เป็นต้นมาThis research aimed to investigate remodeling the styles of painting on Esan pha pra wate related to the composition of the image, the material used for painting, and master craftsmen by secondary data collection. It collects the information from documents that are recorded on relevant data content issues, and from fi eldwork data. Two parts of data were analyzed to get pha pra wate to investigate remodeling the styles of Esan pha pra wate. The study results found that the styles of Esan pha pra wate got the infl uence of the social growth from past to present. There are remodeling in terms of putting on the composition of the image from the presentation of various image in the past. But now, it is reduced to just the images that were popular or well known, including the techniques of writing that have been developed constantly. The materials used for painting pha pra wate such as changing from hand-weaving cotton fabric to raw cotton fabric weaving from the factory, and changing from natural color to synthetic or chemical color, and master craftsmen. The presentation of the styles of images on the story of Vessantara allegory got the infl uences from Esan local craftsmen. There is a combination between the concepts of local craftsmen in painting with a distributed confi guration, arrange the sequence of image discontinuously. But modern Esan master craftsmen paint the composition of the picture at the center, and arrange the sequence of image continuously. Therefore, the local master craftsmen in latter times adjust, starting to create the works of pha pra wate with greater tradition according to the social growth, and it is popular in a society constantly. Therefore, it becomes the professional painter of pha pra wate with a good income after 1957 until now.