วัตถุพิพิธภัณฑ์และการส่งเสริม สุขภาวะ: โครงการนำร่องเพื่อผู้สูงอายุ ณ พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
คำสำคัญ:
วัตถุพิพิธภัณฑ์, พิพิธภัณฑ์, สุขภาวะ, ผู้สูงอายุบทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอผลการศึกษาจากโครงการนำร่องเพื่อผู้สูงอายุ ณ พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ของการใช้วัตถุสะสมของพิพิธภัณฑ์ ในกระบวนการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุในบริบทของประเทศไทย ผู้เขียนได้ออกแบบกิจกรรมโดยมีวัตถุสะสมของพิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์ฯ เป็นจุดสนใจ และเน้นกระบวนการหลัก 3 ประการ ได้แก่ การรำลึกถึงเรื่องราวในอดีต การเรียนรู้สิ่งใหม่ และการสื่อสารแลกเปลี่ยนกับผู้อื่น โดยได้ดำเนินกิจกรรมร่วมกับอาสาสมัครซึ่งเป็นผู้สูงอายุจากชมรมผู้สูงอายุชุมชนอยู่เจริญ จากการประเมินผลระหว่างและหลังจากจบกิจกรรม พบว่าการใช้วัตถุสะสมของพิพิธภัณฑ์เป็นสื่อทำกระบวนการ สามารถเอื้อให้เกิดปัจจัยที่ส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุ อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างผู้เข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งแสดงให้เห็นความเป็นไปได้ที่จะพัฒนากิจกรรมดังกล่าวเพื่อส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุในประเทศไทย โดยผู้เขียนได้สรุปข้อเสนอแนะสำหรับการปรับปรุงกิจกรรมให้มีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้นด้วย
เอกสารอ้างอิง
จินตนา อาจสันเที๊ยะ และ รัชณีย์ ป้อมทอง. 2561. “แนวโน้มการดูแลผู้สูงอายุในศตวรรษที่ 21: ความท้าทายในการพยาบาล.” วารสารพยาบาลทหารบก 19(1): 39-46.
บุณฑริก เขมาชีวะ. 2561. “การใช้วัตถุของพิพิธภัณฑ์เป็นสื่อในการเสริมสร้างสุขภาวะสำหรับกลุ่มผู้สูงอายุ: โครงการนำร่อง ณ พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ.” บทความนำเสนอ ณ การประชุมวิชาการด้านพิพิธภัณฑ์ ASEAN Museum Forum 2018,
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), กรุงเทพฯ, 1-2 สิงหาคม 2561.
ปราโมทย์ ประสาทกุล, บ.ก. 2559. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2559. นครปฐม: พริ้นเทอรี่.
วิไลพร ขำวงษ์, จตุพร หนูสวัสดิ์, วรารัตน์ ประทานวรปัญญา, และ จิดาภา ศิริปัญญา. 2554. “ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ.” วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ 5(2): 32-40.
เอกสารภาษาอังกฤษ
Chatterjee, Helen J., and Guy Noble. 2016. Museums, Health and Well-Being. London: Routledge.
Chatterjee, Helen J., Paul M. Camic, Bridget Lockyer, and Linda J. M. Thomson. 2017. “Non-clinical Community Interventions: A systematised review of social prescribing schemes.” An International Journal for Research, Policy and Practice 10(2): 97-123.
Chatterjee, Helen J., Sonjel Vreeland, and Guy Noble. 2009. “Museopathy: Exploring the healing potential of handling museum objects.” Museum and Society 7(3): 164-177.
House, James S. 2001. “Social Isolation Kills, But How and why?” Psychosomatic Medicine 63(2): 273-274.
เอกสารออนไลน์
All-Party Parliamentary Group on Arts, Health and Wellbeing. 2017. Creative Health: The arts for health and wellbeing. Inquiry Report. 2nd ed. London: All-Party Parliamentary Group on Arts, Health and Wellbeing, Accessed February 16, 2019. https://www.artshealthandwellbeing.org.uk/appg-inquiry/Publications/Creative_Health_Inquiry_Report_2017.pdf.
Cohen, Gene D., and The Center on Aging, Health & Humanities, The George Washington University (GW). 2006. The Creativity and Aging Study: The impact of professionally conducted cultural programs on older adults. Washington DC: National Collaborative on Aging Faculty Publications. Accessed January 24, 2019. https://hsrc.himmelfarb.gwu.edu/son_ncafacpubs/2.
Lackoi, Krisztina, Maria Patsou, and Helen. J. Chatterjee, et al. 2016. Museums for Health and Wellbeing. A Preliminary Report from the National Alliance for Museums, Health and Wellbeing. London: The National Alliance for Museums, Health and Wellbeing. Accessed February 16, 2019. https://museumsandwellbeingalliance.files.wordpress.com/2015/07/museums-for-health-and-wellbeing.pdf.
Thomson, Linda J., and Helen J. Chatterjee. 2013. UCL Museum Wellbeing Measures Toolkit. London: Arts & Humanities Research Council and UCL Museums. Accessed January 19, 2019. https://www.ucl.ac.uk/culture/sites/culture/files/ucl_museum_wellbeing_measures_toolkit_sept2013.pdf.
Veall, Dean, et al. 2017 Museums on Prescription: A guide to working with older people. Accessed February 16, 2019. London: Arts & Humanities Research Council. https://culturehealthresearch.files.wordpress.com/2017/10/mopguide.pdf.
