คนขอทานไทยในชีวิตที่เปลี่ยนผ่านไปสู่คนทำงาน

บทคัดย่อ

            ปัญหาคนขอทานเป็นปัญหาที่สะท้อนภาพของปัญหาสังคมอย่างเด่นชัด และแม้ว่าปัญหาเรื่องคนขอทานจะมีขนาดของปัญหาที่ไม่ใหญ่เมื่อเทียบกับปัญหาสังคมแบบอื่น แต่ก็มีความสำคัญในการสร้างมาตรฐานคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับคนในสังคม งานศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหารูปแบบ และปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนชีวิตกลับมาเป็นคนทำงานของคนขอทานไทย รวมถึงศึกษาสภาพปัญหาของคนขอทานในการทำงานในช่วงวิกฤตการณ์โควิด 19 ผ่านวิธีการศึกษาเชิงคุณภาพ แบบประวัติศาสตร์ชีวิต (Life History) จากคนขอทานที่เป็นคนไทยจำนวน 6 ราย โดยเลือกกรณีศึกษาแบบเฉพาะเจาะจงที่อาศัยอยู่ในพื้นที่สาธารณะ และอยู่ในสถานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง ผลการศึกษาพบว่า  สภาพร่างกายเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลแก่คนขอทานไทยในการเข้าสู่การทำงาน และมีปัจจัยรองที่เกี่ยวข้องกันอย่างแยกไม่ออกประกอบด้วย 1) ปัจจัยภายนอก คือโอกาสการเข้าสู่การทำงานที่เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติของคนทำงาน เช่น ความพิการ 2) ปัจจัยภายใน คือแรงจูงใจต่อวิธีคิดในการหาเลี้ยงชีพของแต่ละบุคคล เพราะการขอทานเป็นงานที่เข้าถึงได้ง่าย และมีค่าตอบแทนที่ดีกว่างานอื่น ๆ แต่อย่างไรก็ตามก็ยังมีคนขอทานไทยหลายรายที่สามารถผลักดันตนเองให้หลุดพ้นจากสถานะคนขอทานและกลายเป็นคนทำงาน จากความช่วยเหลือจากภาครัฐ และเอกชน ประกอบด้วย โอกาสในการเข้าถึงอาชีพในระยะแรก  ปัจจัยสนับสนุนในระยะการเปลี่ยนผ่านให้สามารถเกิดความมั่นคงในการประกอบอาชีพในระยะยาวได้ อย่างไรก็ตามในภาวะวิกฤติ เช่น สถานกาณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่ผ่านมา ที่ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจ สังคมทั้งในระดับโครงสร้างและปัจเจก ซึ่งส่งผลต่อการหางาน การทำงาน และการสร้างความมั่นคงทางอาชีพของคนขอทานไทยอย่างมาก