การยกระดับความโปร่งใสในภาครัฐ : กรณีศึกษาจากประเทศญี่ปุ่น

Abstract

ญี่ปุ่นถูกจัดให้เป็น 1 ใน 20 ประเทศที่มีความโปร่งใสมากที่สุดในโลก และ 1 ใน 3 ของเอเชีย ทั้ง ๆ ที่ญี่ปุ่นเองไม่มีหน่วยงานที่รับผิดชอบด้านการจัดการกับปัญหาคอร์รัปชั่นในภาครัฐโดยเฉพาะเหมือนในหลายประเทศ  ดังนั้น จึงทำให้ผู้เขียนเกิดความสนใจศึกษาแนวทางการจัดการกับปัญหาทุจริตคอร์รัปชั่นในภาครัฐของญี่ปุ่นใน 2 ประเด็น คือ 1) ศึกษาสถานภาพและรูปแบบการทุจริตคอร์รัปชั่นในภาครัฐของญี่ปุ่น และ 2) วิเคราะห์แนวทางการจัดการกับปัญหาทุจริตคอร์รัปชั่นดังกล่าว โดยอาศัยการวิจัยเอกสารเป็นวิธีหลักในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่าญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีระดับปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่นค่อนข้างต่ำทั้งในหน่วยงานส่วนกลางและระดับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น นอกจากนี้ แนวทางในการควบคุมและจัดการกับปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่นในภาครัฐของญี่ปุ่นสามารถแบ่งได้เป็น 2 มิติ ได้แก่ 1) กลไกป้องกันการทุจริตคอร์รัปชั่นภายในหน่วยงาน ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ ระบบรินกิเซ ระบบและเงื่อนไขการจ่ายเงินของหน่วยงานราชการ สัดส่วนค่าตอบแทนที่เหมาะสม ระบบโอเบยาชูกิ และระบบการหมุนเวียนบุคลากรในหน่วยงาน 2) กลไกควบคุมการทุจริตคอร์รัปชั่นจากภายนอกหน่วยงาน ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ การมีส่วนร่วมเพื่อตรวจสอบการทำงานของรัฐจากภาคประชาสังคมในระดับท้องถิ่นผ่านเครือข่ายผู้ตรวจการภาคพลเมือง ระบบสำรวจสาเหตุของปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่นในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และศักยภาพและความเป็นอิสระของหน่วยงานสืบสวน