โซ่พิสัยโมเดล: ตัวแบบการพัฒนาท้องถิ่นแนวใหม่ด้วยกลไกพิพิธภัณฑ์ชุมชน

สุริยานนท์  พลสิม; สุทธิพงษ์ สุริยะ

ผู้แต่ง

สุริยานนท์ พลสิม - https://orcid.org/0000-0002-7846-1443
สุทธิพงษ์ สุริยะ พิพิธภัณฑ์ชุมชนมีชีวิต จังหวัดบึงกาฬ

คำสำคัญ:

พิพิธภัณฑ์ชุมชนมีชีวิต, พิพิธภัณฑ์วิทยา, การพัฒนาท้องถิ่น, อำเภอโซ่พิสัย, จังหวัดบึงกาฬ

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอแนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยากับบทบาทในฐานะศูนย์กลางขับเคลื่อนการพัฒนาในระดับท้องถิ่น โดยศึกษาวิเคราะห์บทเรียนการดำเนินงานของพิพิธภัณฑ์ชุมชนมีชีวิต จังหวัดบึงกาฬ และเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ชุมชนรวม 8 แห่ง ในอำเภอโซ่พิสัยจนเกิดเป็น “โซ่พิสัยโมเดล” ที่เน้นย้ำความสำคัญของพิพิธภัณฑ์ในการริเริ่ม ขับเคลื่อน และเชื่อมโยงกิจกรรมการพัฒนาตั้งแต่ระดับชุมชน ตำบล และอำเภอ ตลอดจนยังนำเสนอแนวทางในการยกระดับต้นทุนของชุมชนแบบใหม่ที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจและกระจายรายได้ให้กับคนในท้องถิ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ บทความนี้ยืนยันว่ากลไกพิพิธภัณฑ์ชุมชน มีศักยภาพสูงที่สามารถเป็นทั้งกลไกหลักและกลไกทางเลือกใหม่สำหรับการพัฒนาท้องถิ่นในประเทศไทย ที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถนำไปปรับใช้เพื่อยกระดับการพัฒนาในพื้นที่ได้อย่างรอบด้าน อีกทั้ง ยังพบว่าพิพิธภัณฑ์เป็นภาคส่วนที่ขาดหายไปในงานศึกษาทฤษฎีภาคีภิบาลของไทยด้วย ดังนั้น หากมีการขยายผลหรือยกระดับบทบาทของพิพิธภัณฑ์ชุมชนในพื้นที่ต่าง ๆ และมีการศึกษาวิจัยกลไกการดำเนินงานของพิพิธภัณฑ์ชุมชนเหล่านี้ในระบบความร่วมมือหนึ่ง ๆ มากยิ่งขึ้นก็จะช่วยขยายพรมแดนองค์ความรู้ของทฤษฎีภาคีภิบาลในระบบการพัฒนาท้องถิ่นได้อย่างสมบูรณ์มากขึ้น

เอกสารอ้างอิง

Agranoff, R., I. & McGuire, M. (2003). Collaborative Public Management: New Strategies for Local Governments. Washington: Georgetown University Press.

Bangkokbiznews. (2019). Life Community Museum Bueng Kan: Life Styles Learning and Creating Incomes to the Villages. Retrieved from: https://www.bangkokbiznews.com/social/852030. (in Thai).

Basu, P., & Modest, W. (eds.). (2015). Museums, heritage and international development. London: Routledge.

Brown, K. (2019). Museums and Local Development: An Introduction to Museums, Sustainability and Well-being. Museum International, 71 (3-4), 1-13.

Capstik, B. (1985). Museums and tourism. International Journal of Museum Management and Curatorship, 4(4), 365-372.

Chaikhampa, R. (2015). The image of the national museum Bangkok in perception of people of Krung Rattanakosin. Thesis for Master of degree of Arts in Corporate Communication Management, Thammasat University. (in Thai)

Chalermpao-ko-anantakul, P., et al., (2007). Research and development project on community-based museums, phase2: digital archieves on community-based museums in Thailand. (Full Research Report). Thailand Science Research and Innovation (TSRI). (in Thai)

Chang, C. (2015). Community Involvement & Ecomuseums Towards a Mutual Approach to Ecomuseology and Landscape Studies. Doctoral Thesis, Swedish University of Agricultural Sciences.

Chatasuwutchananon, W., & Kwiecien, K. (2016). Local Museum Management in Thailand. Journal of Information Science, 34(3), 90-102. (in Thai)

Choi, M.S. (2017) A New Model in an Old Village: The Challenges of Developing an Ecomuseum, Museum International, 69 (1-2), 68-79, DOI: 10.1111/muse.12151

Chomchoei, K. (2014). Museum Management: A Case Study of the Museum Siam and the Jim Tompson House. (Full Research Report). The Institute of Culture and Arts: Srinakharinwirot University. (in Thai)

Corsane, G. (2006) Using ecomuseum indicators to evaluate the Robben Island Museum and World Heritage Site. Landscape Research, 31(4), 399-418.

Corsane, G., Davis, P., Elliott, S., Maggi, M., Murtas, D., & Rogers, S. (2007) Ecomuseum Evaluation: Experiences in Piemonte and Liguria, Italy. International Journal of Heritage Studies, 13(2), 101-116, DOI: 10.1080/13527250601118936

Creative Thailand. (2022). From “local” to “luxury”: Life Community Museum at the homeland of Kharb, Sutthipong Suriya. Retrieved from: https://www.creativethailand.org/view/article-read?article_id=33785&lang=th&life-community-museum-buengkan. (in Thai)

Crowder, M., Roohanifar, M., Brown, T., A. (2022). Public Sector Strategy: Concepts, Cases and Tools. London: Routledge.

Davis, P. (1999). Ecomuseums: A Sense of Place. London: Leicester University Press.

de Varine, H. (2985). The World and Beyond. Museum International, 37(4), 185.

Donghai, S. (2008) The Concept of the Ecomuseum and its Practice in China. Museum International, 60 (1-2), 29-39, DOI: 10.1111/j.1468-0033.2008.00634.x

Duncan, G. (2006). Museums of cities and urban futures: new approaches to urban planning and the opportunities for museums of cities. Museum international, LVIII(58), 3/231, 32-42.

Fine Arts Department. (2014). Local Museum Handbook. Fine Arts Department, National Museum: Ministry of Culture. (in Thai)

Garthe, C., J. (2023). The Sustainable Museum : How Museums Contribute to the Great Transformation. London: Routledge.

Gray, C. (2015). The Politics of Museums. Basingstoke: Palgrave Macmillan

Gray, C. (2011). Museums, Galleries, Politics and Management. Public Policy and Administration, 26(1), 45–61.

Gray, C. (2017). Local government and the arts revisited. Local Government Studies, 43(3), 315–322

Greenwood, S., Singer, L., & Willis, W. (2021). Collaborative Governance: Principles, Processes, and Practical Tools. New York: Routledge.

Hamilton, D., K. (2002). Regimes and Regional Governance: The Case of Chicago. Journal of Urban Affairs, 24(4), 403-423.

Hill, M., & Varone, F. (2021). The Public Policy Process (Eight Edition). London: Routledge.

ICOM. (2018). The Future of Communities of Cities. Frankfurt: Book of Proceedings CAMOC Annual Conference 2018.

ICOM (2019). Museums as Cultural Hubs: The Future of Tradition. Retrieved from:

https://imd.icom.museum/past-editions/2019-museums-as-cultural-hubs-the-future-of-tradition/

ICOM Statutes. (2007). Museum Definition. ICOM Statutes, adopted by the 22nd General Assembly in Vienna, Austria. Retrieved from: https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/

Kooiman, J. (2003). Governing as Governance. New York: Sage.

Lanzinger, M., & Garlandini, A. (2019). Local Development and Sustainable Development Goals: A Museum Experience. Museum International, 71 (3-4), 46-57.

Local Government Association. (2019). Making the most of your museum: a handbook for councillors. London: Local Government House.

Louvre. (2020). 9.6 million visitors to the Louvre in 2019. Retrieved from: https://presse.louvre.fr/9-6-million-visitors-to-thebr-louvre-in-2019/

Mitlin, D., Colenbrander, S., & Satterthwaite, D. (2018). Editorial: Finance for community-led local, city and national development. Environment and Urbanization, 30(1), 3-14.

Nishizaki, Y. (2011). Political Authority and Provincial Identity in Thailand: The Making of Banharn-buri (Studies on Southeast Asia). New York: Cornell University Press.

Nogare, C., D. (2018). Cities and Museums Working Together to Foster Local Development: The Case of MUVE. Venice. OECD Venice Conference on Culture and Local Development.

OECD/ICOM. (2018). Culture and Local Development: Mixing the Impact (Guides for Local Governments, Communities, and Museums. Paris: OECD publishing.

Pholsim, S., & Inaba, Y. (2022a). Roles of policy brokers in collaborative governance: Evidence from Khon Kaen and Bueng Kan cities in Thailand. Asian Politics & Policy 14(3):1-14

Pholsim, S., & Inaba, Y. (2022b). Revitalizing Local Economy: A Comparative Study Between Thailand and Japan. The Journal of Social Science, 2022(89), 115-137

Piccinato, G. (2012). City museums, museum cities, modern cities. In Jones, I., Sandweiss, E., Mouliou, M., & Orloff, C. (eds.). Our Greatest Artefact: the City (Essays on cities and museums about them). CAMOC: ICOM's International Committee for the Collections and Activities of Museums of Cities.

Rivera, R., C. (2016). Museums are a valuable education hub. The Peninsula. Retrieved from: https://thepeninsulaqatar.com/article/22/11/2016/Museums-are-a-valuable-education-hub

Rivière, G.H. (1985). The ecomuseum - An evolutive definition. Museum International, 37(4), 182-183.

Sirindhorn Anthropology Centre. (2008). Local Museum Research and Development Project. Thailand Science Research and Innovation (TSRI). (in Thai)

Sonoda, N. (ed.). (2016). New Horizons for Asian Museums and Museology. Osaka: Springer.

The Momentum. (2018). Life Community Museum Bueng Kan: An old house that takes us to learn traditional lifestyles of E-san. Retrieved from: https://themomentum.co/life-community-museum-bueng-kan/

The World Bank. (2019). New Perspectives on Results-Based Blended Finance for Cities. Washington DC: International Bank for Reconstruction and Development and The World Bank.

Tussama, K. (2017). The Local Museum Management in the Globalization. Journal of Liberal Arts, 12(24), 70-84. (in Thai)

UNESCO. (2010). Community-Based Approach to Museum Development in Asia and the Pacific for Culture and Sustainable Development. Paris: UNESCO.

Vanliphodom, S. (2018). Museum and Local History. Bangkok: Lek-Prapai Viriyapant Foundation. (in Thai)

Wongwaikolayoot,T. (2013). A development plan on the U-Thong national museum's marketing strategy, U-Thong district, Suphanburi province. (Master of Business Administration Program of Entrepreneurship). Graduate School: Silpakorn. (in Thai)

Yoshihara, S. (2016). JICA’s Cooperation in Museum Construction and Capacity Building of Human Resources. In Sonoda, N. (ed.). (2016). New Horizons for Asian Museums and Museology. Osaka: Springer.