ข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับชื่อเมือง "พริบพรี" (เพชรบุรี) จากการศึกษาเชิงประวัติและสัทศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปรากฏใช้คำเรียกชื่อเมือง "เพชรบุรี" และ "พริบพรี" รวมถึงวิเคราะห์ชื่อเมือง "พริบพรี" ในเชิงสัทศาสตร์ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากศิลาจารึก เอกสารโบราณของไทย และเอกสารของชาวต่างชาติ  ผลการศึกษาพบว่า ชื่อเมืองเพชรบุรีเริ่มปรากฏลายลักษณ์อักษรเป็นภาษาขอมว่า "ศรีชัยวัชรปุรี" ในปี พ.ศ. 1734 สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอมโบราณ ต่อมาในสมัยกรุงสุโขทัยตั้งแต่ปี พ.ศ. 1835 ปรากฏใช้ชื่อว่า "เพช(ร)บุรี" ส่วนคำว่า "พริบพรี" รวมถึงคำอื่นๆ ที่ออกเสียงใกล้เคียงกันเริ่มปรากฏในเอกสารของชาวต่างชาติที่เดินทางเข้ามาในกรุงศรีอยุธยาตั้งแต่ พ.ศ. 2054 ซึ่งน่าจะเป็นการบันทึกตามการออกเสียงของคนพื้นถิ่น นอกจากนี้ผลจากการวิเคราะห์ด้วยทฤษฎีทางสัทศาสตร์แสดงให้เห็นความเป็นไปได้ของการเกิดกระบวนการกลมกลืนเสียงและสูญเสียงภายในคำ จึงอาจสันนิษฐานได้ว่าชื่อเมือง "พริบพรี" เปลี่ยนแปลงเสียงมาจาก "เพชรบุรี" ซึ่งเป็นไปตามลักษณะการออกเสียงของคนไทยที่นิยมตัดคำหรือพยาค์ให้สั้นลงเพื่อความสะดวกในการออกเสียงเช่นเดียวกับชื่อเมืองบางเมืองในสมัยเดียวกัน