วาทกรรมความเป็นไทยกับการควบคุมทางสังคม

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาการใช้อำนาจของวาทกรรมความเป็นไทย ที่ทำหน้าที่สร้างการรับรู้และนำไปสู่การควบคุมในสังคมไทย โดยมีคำถามหลัก 2 ประการ ได้แก่ 1) ขั้นตอนการก่อตัวของวาทกรรมความเป็นไทยที่เกิดขึ้นระหว่างที่มีความขัดแย้งทางการเมืองของไทยในช่วงปี 2543-2559 มีลักษณะอย่างไร 2) วาทกรรมความเป็นไทยมีผลต่อการรับรู้และการใช้อำนาจในสังคมไทยอย่างไร ผู้วิจัยได้รวบรวมข้อมูลจากวาทกรรมความเป็นไทยที่ปรากฏในช่วงเวลาของความขัดแย้งดังกล่าว แล้วใช้วิธีการแบบวงศาวิทยา (Genealogy) และวิธีวิเคราะห์วาทกรรม (Discourse Analysis) มาศึกษาการก่อตัวของวาทกรรม (discursive formation) ตามทัศนะของ มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault) ผลการศึกษาทำให้ทราบว่า จากความเป็นไทยที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือในการใช้อำนาจทางสังคมของผู้มีอำนาจมาโดยตลอดนั้น ในช่วงเวลาที่ศึกษานี้ ความเป็นไทยก็มีศูนย์กลางอยู่ที่ความจงรักภักดีต่อสถาบันกษัตริย์ โดยมีวาทกรรมทางสังคมการเมืองอื่นมาสนับสนุน นอกจากนั้นวาทกรรมความเป็นไทยก็เป็นกระบวนการสร้างการรับรู้และก่อให้เกิดการควบคุม (procedures of mastery) ทางสังคม การใช้อำนาจในรูปแบบนี้สามารถอธิบายตามแนวคิดเรื่องชีวอำนาจ (biopower) ได้ว่า วาทกรรมความเป็นไทยได้สร้างเอกลักษณ์ให้แก่ร่างกายทางสังคม (social body) และใช้อำนาจในแบบชีวการเมือง (biopolitic) ผ่านการสร้างความเป็นปกติ (normalization) หรือเป็นการปกครองโดยใช้ชีวอำนาจควบคุมชีวิตของผู้ที่อยู่ภายใต้การปกครอง (govermentality)