ผีหรือไม่ ………. ใช่สําคัญ : อีกหนึ่งการอ่าน The Turn of the Screw

บทคัดย่อ

นักอ่านที่คุ้นเคยกับลีลาการเขียนของ เฮนรี่ เจมส์ เป็นอย่างดี ต่างยอมรับว่างานของเขามักมีกลลวงซ่อนเนื้อหาวิพากษ์วิจารณ์สังคมไว้อย่างแนบเนียน The Turn of the Screw เป็นนวนิยายเรื่องหนึ่งที่ผู้แต่งนําเอาขนบการเขียนแบบกอธิค (Gothic tradition) มาสร้างกลลวงให้ผู้อ่านมากมายหลงคิดไปว่านิยายเรื่องนี้เป็นแค่เรื่องภูตผี ปีศาจที่นิยมกันมากช่วงศตวรรษที่ ๑๙ ของอังกฤษ แต่นักอ่านที่ศึกษานิยายเรื่องนี้อย่างละเอียดลึกซึ้งจะพบว่า เฮนรี่ เจมส์ เขียนเรื่องนี้ขึ้นมาเพื่อวิจารณ์สังคมวิคตอเรียนที่สนับสนุนระบบชายเป็นใหญ่ และการวิพากษ์วิจารณ์ของเขาทําได้อย่างครอบคลุมเกือบทุกประเด็น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความไม่เท่าเทียมกันทางเพศหรือชนชั้นที่สร้างแรงกดดันให้กับสตรีและชนชั้นล่างเป็นอย่างมาก หรือความประมาทของชนชั้นสูงในอังกฤษที่มักปัดความรับผิดชอบในการดูแลลูกหลานของตนเองให้อยู่ในมือของครูรับจ้างที่ไม่ได้รู้จักมักคุ้นมาก่อน รวมไปถึงการโจมตีนวนิยายแนวประโลมโลกที่กําลังเฟื่องฟูในยุคนั้นว่าเป็นการผลิตออกมามอมเมาสังคม ทําให้ผู้คนขาดทักษะการใช้ชีวิตและการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ ดังที่ผู้เขียนถ่ายทอดออกมาให้เห็นเด่นชัดผ่านครูรับจ้างที่เดินทางไปสอนหนังสือและดูแลลูกหลานของตระกูลมั่งมีที่คฤหาสน์ไบล์ (Bly) ความด้อยประสบการณ์ของครูรับจ้าง นิสัยเพ้อฝันที่ฟูมฟักมาจากการอ่านนวนิยายประโลมโลกของเธอ รวมทั้งการเพิกเฉยของผู้ปกครองตามกฎหมายล้วนนําทุกคนไปสู่โศกนาฏกรรมที่น่าสะเทือนใจอย่างไม่มีใครคาดคิดมาก่อนเลย