วิญญาณของทะอิระ โนะ มะซะกะโดะ ใน "โฌมงกิ" และ "เฮะอิจิโมะโนะงะตะริ"

การนำเสนอลักษณะความยึดติด

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการนำเสนอความยึดติดของวิญญาณจอมทัพผู้ก่อกบฏนามว่าทะอิระ โนะ มะซะกะโดะ ในนิยายสงครามสมัยเฮอันเรื่อง "โฌมงกิ" และนิยายสงครามสมัยคะมะกุระเรื่อง "เฮะอิจิโมะโนะงะติริ" จากการศึกษาพบว่าในเรื่อง "โฌมงกิ" ผู้เขียนนำเสนอภาพลักษณ์ของมะซะกะโดะที่มีความยึดติดในอำนาจและเกียรติยศชื่อเสียง ทว่าภายหลังจากโดนราชสำนักปลิดวิญญาณของมะซะกะโดะได้สำนึกผิดถึงกรรมที่ตนก่อและไม่มีความยึดติดดังเช่นขณะมีชีวิต อย่างไรก็ตามเมื่อเข้าสู่สมัยคะมะกุระ ผู้เขียนเรื่อง "เฮะอิจิโมะโนะงะตะริ" นำเสนอภาพลักษณ์ของวิญญาณมะซะกะโดะที่แตกต่างออกไป กล่าวคือในฉากที่มินะโมะโตะ โนะ โยะฌิโตะโมะ นักรบกบฏถูกนำคอมาเสียบประจาน ผู้เขียนได้ยกเรื่องราวในอดีตเมื่อครั้งที่คอของมะซะกะโดะเคยถูกเสียบประจานและเปล่งเสียงหัวเราะออกมา ฉากนี้สะท้อนให้เห็นถึงความยึดติดของวิญญาณมะซะกะโดะ รวมทั้งพฤติกรรมที่พยายามท้าทายอำนาจของผู้ชนะ การนำเสนอวิญญาณอาฆาตของมะซะกะโดะดังกล่าวเป็นไปเพื่อชี้นำให้ผู้อ่านเห็นว่าวิญญาณของโยะฌิโตะโมะก็มีจิตอาฆาตเช่นเดียวกับมะซะกะโดะ อีกทั้งยังรอคอยวันที่ตระกูลจะกลับมามีอำนาจอีกครั้ง จากการศึกษาความยึดติดของวิญญาณมะซะกะโดะในนิยายสงครามสองเรื่องนี้ทำให้เห็นถึงมุมมองของผู้เขียนที่มีต่อความยึดติดที่แตกต่างกัน กล่าวคือผู้เขียนเรื่อง "โฌมงกิ" นำเสนอความยึดติดเพื่อชี้ให้เห็นถึงปมเหตุที่ทำให้มะซะกะโดะมุ่งใช้กำลงเข้าประหัตประหาร ซึ่งผลกรรมทำให้ตนเองต้องถูกราชสำนักปลิดชีพและได้รับความทุกข์ทรมานในนรก แนวความคิดนี้อาจกล่าวได้ว่าเป็นกุศโลบายไม่ให้นักรบในท้องถิ่นคิดเป็นปฏิปักษ์ต่อราชสำนัก ในขณะที่ผู้เขียนเรื่อง "เฮอิจิโมะโนะงะตะริ" นำเสนอความยึดติดของวิญญาณผู้แพ้ที่สามารถดลบันดาลให้ฝ่ายตนกลับขึ้นมามีอำนาจ การนำเสนอดังกล่าวทำให้ผู้อ่านเห็นถึงความยึดติดที่กลับกลายเป็นพลังให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการปกครอง ดังเช่นที่นักรบตระกูลมินะโมะโตะกอบกู้อำนาจจนได้ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำการปกครองในสมัยคะมะกุระได้สำเร็จ