จิตสาธารณะและสํานึกพลเมือง ในเรื่องสั้นสะท้อนจิตวิญญาณประชาธิปไตย

บทคัดย่อ

ความมีจิตสาธารณะและสํานึกเกี่ยวกับหน้าที่พลเมือง เป็นจิตวิญญาณที่สําคัญของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ซึ่งเรียกร้องให้สมาชิกในสังคมคํานึงถึงผลประโยชน์ของส่วนรวมพร้อม ๆ ไปกับผลประโยชน์ของตนเอง หรือถึงที่สุดถ้าอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องเลือกกระทําก็คาดหวังว่าบุคคลต้องจํายอมสละความสุขสบายส่วนตัวเพื่อประโยชน์สุขของส่วนรวมหรือสาธารณะก่อน เรื่องสั้นจํานวนหนึ่งของนักเขียนไทยปรากฏเนื้อหาที่สะท้อนประเด็นดังกล่าวอย่างชัดเจน โดยเรื่องสั้นเหล่านั้นได้แสดงให้เห็นว่า การจะมีจิตสาธารณะได้นั้นจะต้องคิดเชื่อมโยงไปถึงสิ่งอื่นที่มากกว่าตนเองให้ได้ นั่นคือตระหนักว่าการกระทําของเราเองล้วนส่งผลเกี่ยวข้องต่อสังคมส่วนรวมอย่างแยกไม่ออก เรื่องสั้นเหล่านี้ยังแสดงให้เห็นด้วยว่าในสังคมสมัยใหม่ที่ขับเน้นความเป็นปัจเจก ต่างคนต่างอยู่ ต่างคนต่างแย่งชิง เพื่อเสพบริโภคทรัพยากรหรือใช้สิทธิในเรื่องต่าง ๆ ทําให้การแสดงออกในลักษณะจิตสาธารณะและสํานึกพลเมืองต้องปะทะต่อสู้อยู่กับปมความเห็นแก่ตัวของมนุษย์ ความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ และชาตินิยมแบบสุดโต่งอยู่ตลอดเวลา