จากการชุมนุมเฉลิมฉลองการอสัญกรรมของมาร์กาเร็ต แทตเชอร์ สู่การทบทวนประวัติศาสตร์ การจัดรัฐสวัสดิการอังกฤษ ค.ศ. ๑๙๔๘-๒๐๑๓

บทคัดย่อ

รัฐสวัสดิการอังกฤษจัดตั้งขึ้นเมื่อสงครามโลกครั้งที่ ๒ สิ้นสุดลง โดยมีแนวทางหลักตามที่ปรากฏในรายงานของเซอร์วิลเลียม เบเวอริดจ์ (Sir William Beveridge) ซึ่งมุ่งหวังที่จะขจัดความชั่วร้ายในสังคม ๕ ประการ สิ่งใหม่ที่รัฐจัดให้พลเมืองทุกคน คือ การรับการรักษาพยาบาลฟรีตามพระราชบัญญัติบริการด้านสุขภาพแห่งชาติ ค.ศ. ๑๙๔๖ นอกจากการให้สิทธิประโยชน์แก่บุคคลยามไม่มีงานทํา เจ็บป่วย เป็นหม้าย และเกษียณจากการทํางาน รัฐยังจัดการช่วยเหลือด้านที่อยู่อาศัย การศึกษา การจัดหางาน การเลี้ยงดูบุตรและอื่น ๆ ด้วย

แต่เมื่อเข้าสู่ทศวรรษ ๑๙๗๐ เศรษฐกิจของอังกฤษถดถอยลงมากเมื่อเทียบกับประเทศยุโรปอื่นซึ่งสาเหตุหลักมาจากความล้าหลังในอุตสาหกรรมการผลิต จํานวนผู้ว่างงานสูงถึง ๑ ล้านคน ประจวบกับต่อมา เกิดวิกฤตการณ์น้ำมันโลก ผู้ใช้สิทธิประโยชน์จากระบบรัฐสวัสดิการก็มากขึ้น นอกจากจะมีกรณีฉ้อฉลในการยื่นคําร้องขอสวัสดิการต่าง ๆ แล้ว กลับกลายเป็นว่าพลเมืองจํานวนไม่น้อยพึงพอใจกับการรับสวัสดิการจากรัฐ ไม่ขวนขวายหางานทํา รัฐบาลมาร์กาเร็ต แทตเชอร์จึงเริ่มการตัดลดสวัสดิการลงทั้งเพื่อลดค่าใช้จ่ายของรัฐและเพื่อปรับทัศนคติของประชาชนให้พึ่งพิงรัฐน้อยลง ดังนั้น ชาวอังกฤษจํานวนไม่น้อยจึงมีความทรงจําอันเลวร้ายเกี่ยวกับนายกรัฐมนตรีผู้นี้

อย่างไรก็ดี ผู้นํารัฐบาลคนต่อ ๆ มาไม่ว่าจากพรรคอนุรักษนิยม หรือ พรรคแรงงาน ต่างก็มีนโยบายลดงบประมาณด้านสวัสดิการ สร้างมาตรการจูงใจให้คนทํางาน และสนับสนุนให้ประชาชนหาแหล่งประกันส่วนตนเพิ่มเติมเพื่อใช้ประโยชน์ยามตกงาน เจ็บป่วย เกษียณ หรือเสียชีวิต กล่าวได้ว่า เมื่อเข้าสู่ทศวรรษ ๒๐๑๐ รูปแบบของการจัดสวัสดิการให้แก่ชาวอังกฤษได้เปลี่ยนไป จากเมื่อเริ่มจัดตั้งในปลายทศวรรษ ๑๙๔๐ ด้วยเหตุนี้จึงกล่าวได้ว่านิยามหรือขอบเขตของคําว่ารัฐสวัสดิการไม่ตายตัว แต่ยืดหยุ่นผันแปรตามสถานการณ์ เมื่อใดที่รัฐบาลประกาศตัดลดการให้สวัสดิการบางอย่างคนจํานวนไม่น้อยที่รับประโยชน์อยู่จึงพากันคัดค้านและบางครั้งลุกลามกลายเป็นการจลาจลรุนแรงดังที่เกิดขึ้นในกรุงลอนดอนช่วง ค.ศ. ๒๐๑๑

ผู้นําประเทศที่เสียชีวิตแล้วอย่างมาร์กาเร็ต แทตเชอร์ก็ยังเป็นที่จดจําของผู้สูญเสียประโยชน์ ดังนั้น ชาวโลกจึงได้ยินข่าวการชุมนุมเอิกเกริกฉลองการอสัญกรรมของเธอในเดือน เมษายน ค.ศ. ๒๐๑๓