ข้อสังเกตบางประกาศเกี่ยวกับเสภาเรื่อง พระราชพงศวดารในฐานะวรรณคดี

บทคัดย่อ

เสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร ของสุนทรภู่ เป็นที่สนใจของนักประวัติศาสตร์อย่างต่อเนื่อง แต่กลับไม่มีผู้ศึกษาวรรณกรรมเรื่องนี้ในประเด็นทางวรรณคดีเลย บทความนี้จึงเลือกศึกษา เสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร ในฐานะที่เป็นวรรณคดี พบว่า เสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร มีบทบาทสำคัญต่อประวัติวรรณคดีในแง่ที่เป็นจุดเริ่มต้นของแนววรรณกรรมที่ใช้ถ่ายทอดพระราชพงศาวดาร วรรณกรรมเรื่องนี้มีแก่นเรื่องเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับกัมพูชาและพม่า การเสนอแก่นเรื่องอาศัยกลวิธีการตัดตอนเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์นิพนธ์ที่ตรงกับแนวคิดดังกล่าวมาสร้างโครงเรื่อง ในด้านรูปแบบกวีใช้ขนบนิยมในการแต่งเสภาเป็นเครื่องมือเน้นความหมายในการนำเสนอภาพตัวแทนของกษัตริย์ ๓ ชนชาติ เพื่อนำเสนอแก่นเรื่องให้ชัดเจนยิ่งขึ้น การนำรูปแบบพระราชพงศาวดารมาผสมผสานกับรูปแบบเสภาจนเป็น เสภาเรื่องและราชพงศาวดาร นี้จึงไม่ใช่ความพยายามสร้างความงามทางวรรณศิลป์ที่ล้มเหลวดังที่มักถูกวิจารณ์ แต่เป็นการคิดค้นกลวิธีการถ่ายทอดภาพตัวแทนของอดีตไปสู่มวลชนอย่างมีประสิทธิภาพในการสื่อสาร