การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกามสูตร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาเนื้อหาและหลักธรรมสำคัญในกามสูตร 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมในกามสูตรที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท และเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง สรุปวิเคราะห์ เรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า หลักธรรมในกามสูตรที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา โดยแบ่งออกเป็น 2 อย่าง คือ 1) กิเลสกามที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา คือ โยคีบุคคลผู้ปฏิบัติธรรมควรละ 3 อย่าง คือ (1) ราคะ คือ ความอยากได้สิ่งของของคนอื่นมาเป็นของตนเองซึ่งเป็นความเพ่งเล็งด้วยความโลภ จัดเป็นอกุศลมูลคือที่เนื่องด้วยราคะ (2) โลภะที่อกุศลมูลทั้งหมดที่ทำให้จิตเศร้าหมอง ซึ่งจะทำให้การปฏิบัติธรรมก้าวหน้า (3) อิจฉา คือ ความอยากได้ ความปรารถนา ความขวนขวาย ความหลงใหลอยู่ในกามทั้งหลายได้จะทำให้การปฏิบัติธรรมเจริญก้าวหน้า 2) วัตถุกามที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาคือ โยคีบุคคลผู้ปฏิบัติธรรมควรละกามคุณทางรูป ทางเสียง ทางกลิ่น ทางรส และทางสัมผัสต้องคอยสำรวมระวังอารมณ์คือ อายตนะภายนอกเมื่อมากระทบสัมผัส กำหนดรู้ด้วยสติให้เท่าทันว่าสักแต่เป็นเพียงรูป-นามที่เกิด-ดับอย่างรวดเร็ว เห็นเป็นเพียงว่าเป็นธาตุธรรมชาติ ที่ปรากฏตามเหตุปัจจัย เมื่อผู้เจริญวิปัสสนาได้กำหนดรู้กามคุณ 5 ไปตามสภาพความเป็นจริงอย่างไม่ลดละ การกำหนดรู้ด้วยสติอย่างต่อเนื่องจะเป็นตัวช่วยการละและกำจัดความยึดติดอารมณ์กามคุณ 5 ได้อย่างดี
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
เอกสารอ้างอิง
ชัยชาญ ศรีหานู. (2564). วิเคราะห์คำสอนวิปัสสนาในเตภูมิกถาที่มีผลต่อคตินิยมเชิงพุทธในสังคมไทย. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์, 7(1), 12-26.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2557). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. (พิมพ์ครั้งที่ 40). กรุงเทพฯ: ผลิธัมม์.
พระพุทธโฆสเถระ. (2554). คัมภีร์วิสุทธิมรรค. (สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถร), แปล). (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: ธนาเพรส.
พระมหาพงศ์ศิริ ปญฺญาวชิโร. (2564). วิเคราะห์ทานบารมีในคัมภีร์อรรถกถาชาดก. วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 4(1), 63-73.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2552). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: ศิริวัฒนา อินเตอร์พริ้นท์.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตโต). (2561). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 31). กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
Damnoen, P. S., & Dhirabhaddo, P. N. (2019). The Development of Indicators of Active Aging Enhancement in Buddhist Way for the Retirement of Elderly. Journal of Graduate MCU Khonkaen Campus, 6(3), 209-228.
Damnoen, P. S., Chaiworamankul, Y., Thammawatsiri, P. A., & Soontrondhammanitus, P. (2021). Buddhist Ethics and the way of Living in Daily Life: An Analysis of Genital Malfeasances (Kāmesumicchācāra). Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(8), 2943-2948.
Kongkawai, P. S. Phrakruarunsutalangkarn, P., Damnoen, P. S., & Khamhanphon, A. (2021). Buddhist Integrated of Management for the Youth Training of Moral Camp in Nakhon Si Thammarat Province. Psychology and Education Journal, 58(1), 3724-3728.
Tan, C. C., & Damnoen, P. S. (2020). Buddhist Noble Eightfold Path Approach in the Study of Consumer and Organizational Behaviors. Journal of MCU Peace Studies, 8(1), 1–20.
Yusamran, P. P., Thitipasitthikorn, P.P., Damnoen, P. S., Thienthong, P. B., Rattana-ngam, S., & Homchan, P. (2021). Conservative and Inheritance of Atthami Bucha Day for Sustainable Promotion Tourism. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 5(3), 1400–1410.
