อสุภกัมมัฏฐานอันเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาอสุภกัมมัฏฐานในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท 3) เพื่อศึกษาอสุภกัมมัฏฐาน อันเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และเอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง สรุปวิเคราะห์ เรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) อสุภกัมมัฐาน คือ กัมมัฏฐานที่ยึดเอาซากศพที่ไม่สวยงามเป็นอารมณ์ เป็นกัมมัฏฐานเครื่องกำจัดราคะ ทำใหเกิดความเบื่อหน่ายคลายความกำหนัดในร่างกายมนุษย์ มี 10 ประการ 2) อสุภกัมมัฏฐาน อันเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา มีความรู้แจ้งสภาวธรรมตามความเป็นจริง เป็นลักษณะกำจัดความไม่รู้ คืออวิชชาเป็นกิจ มีความเข้าใจถูกต้องในธรรมทั้งปวงเป็นผลปรากฏ มีสมาธิเป็นเหตุใกล้ให้เกิด มีปัญญาเจตสิกเป็นองค์ธรรม มีขันธ์ อายตนะ ธาตุ อินทรีย์ อริยสัจ ปฏิจจสมุปบาท เป็นอารมณ์กัมมัฏฐาน 3) อสุภกัมมัฏฐาน อันเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนามี 10 ประการ เช่น อุทธุมาตกอสุภกัมมัฏฐาน คือการพิจารณาซากศพที่ขึ้นพองเป็นอารมณ์ของสมถภาวนา เป็นต้น และเมื่อทำให้เกิดวสีชำนาญในปฐมฌานแล้ว ก็จะขึ้นสู่ฌานขั้นสูงต่อไปโดยลำดับ เมื่อสำเร็จฌานทุกขั้นแล้ว อุทธุมาตกอสุภกัมมัฏฐาน จะเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาต่อไป โดยเอาฌานเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา จนสามารถบรรลุมรรค 4 ผล 4 นิพพาน ตามลำดับ