กระบวนการเสริมสร้างศักยภาพชุมชนในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมชุมชนบ้านเกาะแรต ตำบลดอนสัก อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อสำรวจศึกษาทรัพยากรวัฒนธรรมในชุมชนบ้านเกาะแรต 2) เพื่อศึกษารูปแบบ กระบวนจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมในชุมชนบ้านเกาะแรตและค้นหารูปแบบการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมในชุมชนบ้านเกาะแรตที่เหมาะสม และ 3) เพื่อพัฒนากระบวนการเสริมสร้างศักยภาพชุมชนในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมชุมชนบ้านเกาะแรต เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วม เก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนาม ทำกิจกรรมร่วมกับชุมชน วิเคราะห์สังเคราะห์ข้อมูลและนำเสนอด้วยวิธีการพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า ทรัพยากรวัฒนธรรมในชุมชนบ้านเกาะแรตยังคงความเป็นวิถีจีนไหหลำผสมไทยภาคใต้ปรากฏใน 3 ลักษณะ คือ ทรัพยากรวัฒนธรรมที่จับต้องได้ ทรัพยากรทางศิลปวัฒนธรรม และภูมิปัญญา มีรูปแบบและกระบวนการจัดการ คือ การจัดการที่มีการดำเนินการโดยชุมชนเป็นหลัก การพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรม การอนุรักษ์วัฒนธรรม และการศึกษาวิจัย ภายใต้กระบวนการการมองเห็นตัวตนและศักยภาพของตนเอง การสร้างสำนึกความเป็นตัวตน การเห็นคุณค่าของทรัพยากร การอนุรักษ์ การสืบทอด การพัฒนาต่อยอด การฟื้นฟู และการดำเนินการในเชิงธุรกิจ ส่วนรูปแบบการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมในชุมชนบ้านเกาะแรตที่เหมาะสมมี 2 รูปแบบ คือ การรักษาวิถีชีวิตและทรัพยากรชุมชนเชิงบูรณาการ และการพัฒนาเป็นพื้นที่ศึกษาเรียนรู้วิถีชีวิตแบบมีส่วนร่วม โดยกระบวนการเสริมสร้างศักยภาพชุมชนในการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม คือ การศึกษา ค้นหาและสร้างความเข้าใจ การประเมินคุณค่าทรัพยากร การสร้างสำนึกความเป็นตัวตน การอนุรักษ์ สืบทอด ต่อยอด ฟื้นฟู สร้างสรรค์ ค้นพบว่าการทำกิจกรรมด้านการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมชุมชนและพัฒนาชุมชนเป็นเครื่องมือสำคัญที่ควรดำรงอยู่บนวิถีของแต่ละพื้นที่ เป็นไปตามสถานการณ์และสร้างการเห็นคุณค่าของทรัพยากรชุมชน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
เอกสารอ้างอิง
โกเฮ้ง อรุณเลิศวิทยา. (2560). ประชาชนในชุมชนบ้านเกาะแรต. สัมภาษณ์, 5 กันยายน.
จาตุรันต์ พิบูล.(2555). การต่อเติมอาคารพักอาศัย กรณีศึกษาหมู่บ้านเกาะแรต ตำบลดอนสัก อำเภอดอนสัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี(วิทยานิพนธ์สถาปัตยกรรมมหาบัณฑิต). สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.
จิตราภรณ์ สมยานนทนากุล. (2551). ผลกระทบของการพัฒนาของรัฐต่อลักษณะทางพหุวัฒนธรรมของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : การสำรวจเบื้องต้น. วารสารเอเชียปริทัศน์, 29(2), 1-24.
จิ้น ลีลาคุณากร. (2561). ประชาชนในชุมชนบ้านเกาะแรต. สัมภาษณ์, 23 เมษายน.
เจษฎา นิลสงวนเดชะ. (2562). มอง “สังคมชาวจีนภาคใต้ของไทย” ผ่านพระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวคราวเสด็จประพาสแหลมมลายู ร.ศ. 109. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 10(1), 178-215. สืบค้นจาก https://so02.tci-thaijo.org/ index.php/human_ubu/article/view/182690
ฉัตรชัย พงศ์พิชิตชัย. (2560). ผู้ใหญ่บ้านเกาะแรต. สัมภาษณ์, 5 กันยายน.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2548). แนวทางและวิธีวิจัยสังคมไทย. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ชวน เพชรแก้ว. (2560). บริบทชุมชน ฐานเศรษฐกิจ และทุนวัฒนธรรมสุราษฎร์ธานี: ความหมายต่อการพัฒนา. ใน ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และกิตติ ตันไทย (บรรณาธิการ). วัฒนธรรมและเศรษฐกิจชุมชนภาคใต้. (หน้า 63-130). กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ธนิก เลิศชาญฤทธ์. (2554). การจัดการทรัพยากรวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
ดอกไม้บาน (นามปากกา). (มปป.). จากไหหลำ - เกาะแรต.
ประเวศ วะสี. (2547). การพัฒนาต้องเอาวัฒนธรรมเป็นตัวตั้ง. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: กระทรวงวัฒนธรรม.
มาลินี คัมภีรญาณนนท์. (2552). ตามรอยมรดกวัฒนธรรมจีนในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น: มุมมองจากจิตรกรรมฝาผนัง. ใน เกษม เพ็ญภินันท์ (บรรณาธิการ). ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมในมนุษย์ศาสตร์. (หน้า 304-329). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิภาษา.
ไม่ปรากฏผู้แต่ง (มปป.). หนังสือประวัติความเป็นของหมู่บ้าน และโรงเรียนบ้านเกาะแรต.
วิเชียร สมผล. (2558). ข้าราชการบำนาญ. สัมภาษณ์, 24 เมษายน.
สมศักดิ์ เมฆวธี. (2561). ประชาชนในชุมชนบ้านเกาะแรต. สัมภาษณ์, 23 เมษายน.
สายันต์ ไพรชาญจิตร์. (2550). การจัดการทรัพยากรทางโบราณคดีในงานพัฒนาชุมชน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: โครงการหนังสือโบราณคดีชุมชน.
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). ระเบิดจากข้างใน. สืบค้นจาก http://www.rdpb.go.th/th/King.
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). ภูมิสังคม. สืบค้นจาก
http://www.rdpb.go.th/th/King.
สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย. (2561). แนวทางการดำเนินงานศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง”. กรุงเทพฯ: ศิลปการพิมพ์.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2544). วิธีคิดเชิงซ้อนในการวิจัยชุมชน: พลวัตและศักยภาพของชุมชนในการพัฒนา. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2560). พื้นที่ความรู้ มานุษยวิทยา คนสามัญ: 70 ปี อานันท์ กาญจนพันธุ์. เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
เอกวิทย์ ณ ถลาง. (2544). ภูมิปัญญาชาวบ้านกับกระบวนการเรียนรู้และการปรับตัวของชาวบ้านไทย:ภาพรวมภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิซซิ่ง.
