ความเป็นแกนกลางของอาเซียนในเขตการค้าเสรีระดับภูมิภาค: กรณีศึกษาความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงความเป็นแกนกลางของอาเซียน ภายใต้กรอบความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค และผลกระทบของความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาคที่ช่วยส่งเสริมความเป็นแกนกลางของอาเซียนเมื่อมีการบังคับใช้ รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้แนวคิดภูมิภาคนิยม ผ่านทฤษฎีสัจนิยม ตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ 2544  ภายหลังความล่าช้าของการเจรจาการค้าระดับพหุภาคีรอบโดฮาขององค์กรการค้าโลก จนกระทั่งพัฒนาไปสู่ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค รวมถึงการให้สัตยาบันของประเทศสมาชิกครบถ้วน และมีการบังคับใช้

ผลการวิจัยพบว่าความเป็นแกนกลางของอาเซียน ไม่ได้ช่วยส่งผลให้ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาคสำเร็จ รวมถึงความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค  ไม่ได้สนับสนุนความเป็นแกนกลางของอาเซียนและมีผลประโยชน์ต่อประเทศนอกภูมิภาคมากกว่าอาเซียน เนื่องจากอาเซียนไม่สามารถแก้ไขความขัดแย้งของการเจรจาความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค ที่มีความขัดแย้งของประเทศสมาชิก ทั้งด้านการค้าสินค้า การค้าบริการ การลงทุน และด้านอื่นๆ และส่งผลให้การเจรจาความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาคยืดเยื้อเป็นระยะเวลา 8 ปี  อีกทั้งไม่ได้เป็นความตกลงการค้าที่มีระดับความลึกของหัวข้อการเจรจามากไปกว่าข้อตกลงการค้าที่อาเซียนเคยมีมาอย่างเขตการค้าเสรีอาเซียนและอาเซียน+1 นอกจากนี้ ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค ก็ไม่ได้สนับสนุนความเป็นแกนกลางของอาเซียน เนื่องจากให้ผลประโยชน์กับภูมิภาคเอเชียตะวันออกอย่างจีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้มากกว่าประเทศสมาชิกอาเซียน