ชีวมณฑล : การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ เมืองปากพูน (อุโมงค์โกงกาง) เพื่อการจัดการทรัพยากรเมือง อย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

พื้นที่อุโมงค์โกงกางตั้งอยู่ในตำบลปากพูน เป็นพื้นที่ระบบนิเวศป่าชายเลนที่มีความอุดมสมบูรณ์ของชีวมณฑลที่อาศัยอย่างเกื้อกูล ทั้งยังเป็นแหล่งเรียนรู้ระบบนิเวศที่สำคัญของผู้สนใจ และการเข้าไปใช้ประโยชน์ทรัพยากรของชาวชุมชนปากพูนมาอย่างยาวนาน ผนวกกับการให้ความสำคัญในการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ของผู้บริหารพื้นที่เพื่อส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้และใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน คณะผู้วิจัยจึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ในพื้นที่อุโมงค์ป่าโกงกาง เทศบาลเมืองปากพูน ตำบลปากพูน อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ และเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ใช้แนวคิดเกี่ยวกับชีวมณฑล, ระบบนิเวศการเรียนรู้ และแนวคิดพื้นฐานทางการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัย คืออุโมงค์โกงกาง ต.ปากพูน อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ ผู้บริหาร-เจ้าหน้าที่เทศบาลเมืองปากพูน, ตัวแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, ตัวแทนสถาบันศึกษาในชุมชน และตัวแทนชุมชน จำนวน 70 คน ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 2 ชนิด คือ 1) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก 2)  แบบสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ใช้วิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ ควรมีการกำหนดองค์ประกอบของรูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ ประกอบด้วยพื้นที่นิเวศการเรียนรู้อุโมงค์โกงกาง, องค์ความรู้ที่ได้จากพื้นที่องค์โกงกาง, กิจกรรม/โครงการการเรียนรู้ ผนวกกับแผนพัฒนาเมืองของเทศบาลเมืองปากพูน, นักจัดการการเรียนรู้ และเป้าหมายของผลการจัดกิจกรรม/โครงการการเรียนรู้ในแต่ละกิจกรรม/โครงการ

การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้พื้นที่อุโมงค์โกงกางสามารถดำเนินการแนวทางการจัดพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิเวศการเรียนรู้ดำเนินการภายใต้รูปแบบโมเดล LLKP ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก คือ พื้นที่การเรียนรู้ (L) กิจกรรม/โครงการการเรียนรู้ (L) นักจัดการการเรียนรู้ (K) และเป้าหมายของการดำเนินโครงการ/กิจกรรม (P) ซึ่งรองรับการเรียนรู้แบบบูรณาการสหศาสตร์เพื่อช่วยในการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้ใช้ประโยชน์ได้เป็นอย่างดีเพื่อรองรับการเรียนรู้เชิงบูรณาการสหศาสตร์ โดยกระบวนการมีส่วนร่วม