การประกอบสร้างความหมายเชิงสัญญะของตัวละครชูชกในมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) ศึกษาการประกอบสร้างความหมายเชิงสัญญะของตัวละครชูชก ที่ปรากฏในมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนา (2) ศึกษากระบวนการสร้างความเป็นอื่นให้แก่ชูชก ในมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนา และกระบวนการสร้างความเป็นอื่นให้แก่ชูชก ที่ปรากฏในมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนา ฉบับสร้อยสังกร รวบรวมและเรียบเรียงโดย พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ฟู อตฺตสิโว) ฉบับไม้ไผ่แจ้เรียวแดง รวบรวมและเรียบเรียงโดย ศาสตราจารย์ ดร.อุดม รุ่งเรืองศรี และฉบับกุฎีคำ รวบรวมและเรียบเรียงโดย พระครูอดุลสีล-กิตติ ซึ่งในการศึกษาจะเน้นการวิเคราะห์โดยเชื่อมโยงระหว่างการศึกษาวรรณกรรมกับแนวคิดทางสังคมเข้าด้วยกัน โดยอาศัยทฤษฎีสัญวิทยาและแนวคิดความเป็นอื่น นำเสนอและวิเคราะห์แบบพรรณนา

          ผลการวิจัยพบว่า สัญญะที่ปรากฏในมหาชาติเวสสันดรชาดกทั้งสามสำนวนนั้น ปรากฏ 3 ลักษณะ คือ สัญญะที่ปรากฏจากรูปลักษณ์ภายนอก หมายถึง รูปร่างลักษณะภายนอกของชูชก สัญญะที่ปรากฏจากพฤติกรรม หมายถึง กิริยา วาจา ท่าทางที่ชูชกแสดงให้ผู้อ่านได้พบ และสัญญะที่ปรากฏจากความรู้สึก หมายถึง ความรู้สึกนึกคิดของผู้อื่นมีต่อชูชก ซึ่งอาจเป็นวลี ข้อความที่กล่าวถึงชูชกโดยตรงหรือข้อความที่ ผู้แต่งประกอบสร้างความหมายเชิงสัญญะให้แก่ตัวละครชูชก

จากการศึกษากระบวนการสร้างความเป็นอื่นให้แก่ชูชกนั้น พบว่า กระบวนการสร้างความเป็นอื่นให้กับตัวละครชูชกนั้นได้ถ่ายทอดผ่านตัวละครชูชกด้วยกระบวนการสร้างความเป็นอื่นจากมนุษย์โดยทั่วไป กระบวนการสร้างความเป็นอื่นด้านเชื้อชาติ และกระบวนการสร้างความเป็นอื่นด้านวรรณะพราหมณ์     อันเป็นกระบวนการที่ถูกผลิตขึ้นเพื่อสะท้อนความคิดทางด้านความเชื่อ โดยมีการผลิตซ้ำ ตอกย้ำและกำหนดกระบวนการดังกล่าวให้สืบทอดผ่านวรรณกรรมมหาชาติเวสสันดรชาดกล้านนามาจนถึงปัจจุบัน