ลักษณะร่วมและเฉพาะของกระบวนท่ารำตรวจพลตัวพระในการแสดงโขนและละครใน

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาลักษณะร่วมและเฉพาะของกระบวนท่ารำตรวจพลของตัวพระในการแสดงโขนและละครใน ด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสาร ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เชิงลึก และการรับการถ่ายทอดท่ารำโดยตรงจากผู้ทรงคุณวุฒิ คือการรำตรวจพลของตัวพระรามในการแสดงโขน และการรำตรวจพลของอิเหนาในการแสดงละครใน

          ผลการวิจัยพบว่ากระบวนท่ารำตรวจพลเป็นการรำอวดฝีมือของตัวละครสำคัญในเรื่อง ที่ใช้ในการตรวจไพร่พล เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนกระทำศึกสงคราม ทั้งการรำตรวจพลตัวพระรามและตัวอิเหนาซึ่งมีลักษณะร่วมและเฉพาะที่สำคัญ 3 ด้าน คือ 1) ด้านองค์ประกอบการแสดง 2) ด้านขั้นตอนการแสดง และ 3) ด้านกระบวนท่ารำ ลักษณะร่วมและเฉพาะดังกล่าวนี้ บ่งบอกถึงแบบแผน จารีตของการแสดงแต่ละประเภท ซึ่งแสดงให้เห็นถึงรูปแบบของการรำระหว่างโขนและละครใน อันสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของครูอาจารย์แต่โบราณที่ได้ประดิษฐ์การแสดงแต่ละชุดด้วยความประณีต