การพัฒนาท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

การพัฒนาท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์นั้น มีวัตถุประสงค์คือเพื่อพัฒนาท่ารำนาฏศิลป์            ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อทดลองใช้ท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อประเมินความพึงพอใจของของครูที่มีต่อท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ โดยมีกลุ่มตัวอย่างคือ ครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ที่มีความสนใจและรับผิดชอบในการสอนวิชานาฏศิลป์จำนวน 30 คนใช้เทคนิคเลือกแบบสมัครใจ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ ชุดกิจกรรมการอบรมท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือ แบบทดสอบก่อนและหลังการอบรมแบบวัดทักษะทางด้านนาฏศิลป์ แบบสอบถามความพึงพอใจของครูที่มีต่อท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือและใช้ทฤษฎีองค์ประกอบการแสดง ทฤษฎีแสงและสี ประกอบกับขั้นตอนการพัฒนานวัตกรรม 7 ขั้นตอนของศาสตราจารย์ ดร.ชัยยงค์  พรมวงศ์ ที่ประกอบด้วย (1) ศึกษาองค์ความรู้เกี่ยวกับนวัตกรรม (2) สำรวจความต้องการเกี่ยวกับนวัตกรรม (3) ร่างกรอบแนวคิดเกี่ยวกับนวัตกรรม                         (4) สอบถามความเห็นผู้เชี่ยวชาญ (5) ยกร่างต้นแบบ เขียนรายงานการวิจัย (6) ทดสอบประสิทธิภาพและหรือรับรองต้นแบบชิ้นงานนวัตกรรมและ (7) ปรับปรุงและเขียนรายงานการวิจัย

              ผลการวิจัยพบว่าด้านการพัฒนาท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงใช้วงปี่พาทย์เครื่องห้าประกอบโดยมีทำนอง เพลงร้องลาวเจริญศรีโดยได้แนวคิดในการแต่งเนื้อเพลงจากคำขวัญของจังหวัด       มาเรียบเรียง ความคิดใหม่ตามความเหมาะสมกับบทเพลงมีความกระชับและเหมาะกับคนรุ่นใหม่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิต เอกลักษณ์ของจังหวัดอุตรดิตถ์ ด้านการแต่งกายนั้น ได้ออกแบบการแต่งกายให้ตอบสนองและส่งเสริมการแสดง                       อย่างเหมาะสม มีผู้แสดงมีจำนวน 12 คน และท่ารำประกอบการแสดงจัดลักษณะท่ารำ เป็นประเภทของการรำตีบททำท่ารำ       ตามคำร้องของบทเพลง ยึดหลักนาฏยศัพท์ ภาษาท่านาฏศิลป์รวมทั้งท่ารำจากแม่บทใหญ่มาผสมผสานกับท่ารำนาฏศิลป์พื้นเมืองของทางภาคเหนือ ซึ่งมีท่ารำนาฏยลักษณ์จำนวน 8 ท่ารำและท่ารำหลักจำนวน 9 ท่ารำประกอบด้วย ท่ารำที่ 1                                ท่ายลยินวัฒนธรรม ท่ารำที่  2  ท่ากราบพระยาพิชัย ท่ารำที่ 3 ท่าเขื่อนสิริกิติ์  ท่ารำที่ 4 ท่าสักใหญ่  ท่ารำที่ 5 ท่าพระแท่นศิลาอาสน์  ท่ารำที่ 6  ท่าเหล็กน้ำพี้  ท่ารำที่ 7  ท่าลางสาด  ท่ารำที่  8  ท่าตำนานเมืองแม่ม่าย ท่ารำที่ 9 ท่าหลงลับแลอุตรดิตถ์                          ผลการทดลองใช้ท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ คะแนนจากแบบทดสอบก่อนเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ เฉลี่ยเท่ากับ 8.29 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 1.79              คิดเป็นร้อยละ 41.45 และคะแนนจากแบบทดสอบหลังเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ เฉลี่ยเท่ากับ 16.5 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 1.01 คิดเป็นร้อยละ 82.58 โดยคะแนนเฉลี่ยแบบทดสอบ    หลังเข้าร่วมกิจกรรมการอบรมโดยใช้ท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 75                           ซึ่งอยู่ในระดับดีมากผลการปฏิบัติทักษะนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ที่เกิดขึ้นหลังเข้าร่วมกิจกรรมอบรมทักษะปฏิบัติท่ารำนั้น ภาพรวมพบว่าครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ จำนวน 30 คน มีทักษะปฏิบัติเฉลี่ยเท่ากับ 4 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.79 คิดเป็นร้อยละ 80.27 ซึ่งผลอยู่ในระดับดีมาก ด้านความพึงพอใจต่อการพัฒนาท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครูในจังหวัดอุตรดิตถ์ พบว่าครูที่เข้าร่วมมีความพึงพอใจต่อท่ารำนาฏศิลป์ถิ่นท่าเหนือสำหรับครู ในจังหวัดอุตรดิตถ์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (r = 3.91, SD = 0.73) เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีคะแนนความพึงพอใจมากเรียงตามระดับความ           พึงพอใจโดยข้อที่ได้คะแนนระดับความพึงพอใจสูงสุดคือคะแนน 4 ได้แก่

ข้อที่ 2,3,4,6,8,9  ระดับความพึงพอใจคะแนน 3.95 ได้แก่ข้อที่ 11 ระดับความพึงพอใจที่คะแนน 3.85 ได้แก่ขอที่ 5,7 ระดับความพึงพอใจคะแนน 3.7 ได้แก่ข้อที่ 1,10 ระดับความพึงพอใจมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.91  ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับพึงพอใจมาก