หน้าพาทย์เพลงครู ควรรู้สาธุการ

ผู้แต่ง

  • เกริกขจร รื่นณรงค์
  • พันธุ์เอก ใจหลวง
  • บุญลอย จันทร์ทอง
  • ธีรราช ทองหลาง

คำสำคัญ:

เพลงสาธุการ

บทคัดย่อ

บทความในครั้งนี้กล่าวถึงความสำคัญของเพลงสาธุการ ในบริบทต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ในวัฒนธรรมการศึกษาเรียนรู้ดนตรีไทยและพิธีกรรมในส่วนของปี่พาทย์ เพื่อให้ทราบถึงบทบาทหน้าที่และความสำคัญของเพลงสาธุการ ที่ใช้สำหรับการประกอบพิธีกรรมและแบบแผนในการเรียนรู้ทางด้านเครื่องตีของไทย

          บทความในครั้งนี้กล่าวถึงเพลงสาธุการ ในแง่มุมของหลักการของทฤษฎีเพื่อให้เข้าใจบทบาทหน้าที่ของเพลงสาธุการ เนื่องมาจากการเรียนเครื่องตีไทยในครั้งอดีตส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นทางด้านปฏิบัติมากกว่าทางด้านทฤษฎี เป็นเหตุให้ความเข้าใจในประวัติเพลงและบทบาทหน้าที่ของเพลงสาธุการไม่สมบูรณ์ เพื่อเพิ่มเติมเนื้อหาให้ทราบถึงประวัติเพลงสาธุการ รวมถึงบริบทต่าง ๆ ของเพลงสาธุการทำให้มีความเข้าใจในการเรียนเครื่องตีไทยประสบผลสำเร็จได้อย่างดี และมีความเข้าใจบทบาทและความสำคัญของเพลงสาธุการ จะส่งผลในการเรียนรู้ทำนองเพลงสาธุการรวมถึงบทบาทและหน้าที่ของเพลงสาธุการในแง่มุมต่าง ๆ ให้สัมฤทธิ์ผลดียิ่งขึ้นบทบาทหน้าที่และความสำคัญของเพลงสาธุการ บทบาทที่หนึ่งใช้บรรเลงประกอบพิธีกรรมเพื่ออัญเชิญพระรัตนตรัยและทวยเทพผู้เป็นใหญ่บนสวรรค์ชั้นฟ้า ชื่อเพลงสาธุการปรากฏเป็นเพลงลำดับที่หนึ่ง ในการบรรเลงเพลงชุดโหมโรงเช้า เพลงชุดโหมโรงเย็น และเพลงชุดโหมโรงเทศน์ แสดงถึงความสำคัญอย่างยิ่งของเพลงสาธุการ บทบาทที่สองเพลงสาธุการในฐานะเป็นต้นแบบในการเรียนปฏิบัติเครื่องตีไทย เพื่อเป็นพื้นฐานที่ดีในการเรียนรู้เครื่องดนตรีอื่น ๆ ต่อไป และเป็นการพัฒนาทักษะทางด้านปฏิบัติให้มีความก้าวหน้า เพื่อเรียนเพลงหน้าพาทย์ในชั้นสูงต่อไปกล่าวโดยสรุปว่าเพลงสาธุการเป็นเพลงที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง สำหรับการประกอบพิธีกรรมและแม่แบบในการฝึกปฏิบัติเครื่องตีไทย

          เพื่อเป็นเพลงต้นแบบสำหรับการเรียนรู้เครื่องตีไทยอย่างถูกต้องและเพื่อทราบถึงบริบทต่าง ๆ ของเพลงสาธุการ รวมถึงประวัติของเพลงสาธุการและทำนองเพลงสาธุการ เกิดผลสัมฤทธิ์ในการเรียนรู้เพลงสาธุการมากยิ่งขึ้น เป็นความสำคัญอย่างยิ่งของเพลงสาธุการในฐานะบทบาท ของการบรรเลงประกอบพิธีกรรมและในฐานะบทบาทของการเป็นเพลงต้นแบบในการศึกษาเรียนรู้เครื่องตีไทยตามแบบแผนโบราณอย่างแท้จริง

เอกสารอ้างอิง

ชัชชัย พวกดี. (2553). ระนาดเอก. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ : มหาวิทยาลัยราชภัฎกำแพงเพชร.

เดชน์ คงอิ่ม. (2546). เอกสารประกอบการสอนรายวิชาปฏิบัติเครื่องตีไทย 3 : สถาบันราชภัฎบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

นิติ เอมโอด. (2562). ตะโพนคุณค่าแห่งมรดกภูมิปัญญาไทย. พิษณุโลก : สำนักพิมพ์พิษณุโลกดอทคอม.

ปัญญา รุ่งเรือง. (2552). ดนตรีพิธีกรรมการประชุมวิชาการครบรอบ 75 ปี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และงานดนตรีไทยอุดมศึกษาครั้งที่ 37 กรุงเทพ : เท็ดโปรโมซั่นแอนด์แอดเวอร์ไทซิ่ง จำกัด.

ปิ๊บ คงลายทอง. (2552). ดนตรีพิธีกรรม การประชุมวิชาการครบรอบ 75 ปี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และงานดนตรีไทยอุดมศึกษาครั้งที่ 37 กรุงเทพฯ : เท็ดโปรโมซั่นแอนด์แอดเวอร์ไทซิ่ง จำกัด.

พินิจ ฉายสุวรรณ. (2560). พินิจชีวิต. อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายพินิจ ฉายสุวรรณศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดงดนตรีไทย ณ เมรุวัดเสนาสวารามราชวรวิหาร 4 พฤศจิกายน 2560.พระนครศรีอยุธยา: หจก.กาลเวลาบางกรวยนนทบุรี

มนตรี ตราโมท. (2545). คำบรรยายวิชาดุริยางคศาสตร์ไทย. กรุงเทพ : กรมศิลปากร.

สงัด ภูขาทอง. (2532). การดนตรีไทยและทางเข้าสู่ดนตรีไทย. กรุงเทพมหานคร : เรือนแก้วการพิมพ์

สาธุการพิธีกรรมไหว้ครูดนตรีไทย. (2541). งานทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมส่วนกิจการนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีเทคโนสุรนารี : โรงพิมพ์ปิ่นเกล้าการพิมพ์

อนุลักษณ์ อาสาสู้. ความหมายและความสำคัญของเพลงสาธุการ. สัมภาษณ์. 7 สิงหาคม 2565.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-01-16

รูปแบบการอ้างอิง

เกริกขจร รื่นณรงค์, พันธุ์เอก ใจหลวง, บุญลอย จันทร์ทอง, & ธีรราช ทองหลาง. (2023). หน้าพาทย์เพลงครู ควรรู้สาธุการ. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, 9(2), 15–32. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/johuru/article/view/263249