เรียนรู้องค์ประกอบเครื่องหมายกำหนดจังหวะดนตรี

บทคัดย่อ

จังหวะเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของดนตรีทำหน้าที่ในการควบคุมอัตราการเคลื่อนที่ของทำนองให้มีความสม่ำเสมอ ดังนั้นจังหวะจึงเปรียบเหมือนชีพจรของดนตรี และเครื่องหมายกำหนดจังหวะ (Time Signature) ในบทเพลงมีความสำคัญในการควบคุมอัตราการเคาะจังหวะและการสร้างสัดส่วนลักษณะตัวโน้ตในห้องเพลง โดยมีการใช้สัญลักษณ์เลขอารบิกสื่อความหมาย กล่าวคือ เลขตัวบนหมายถึง จำนวนจังหวะที่ถูกกำหนดในห้องเพลง เลขตัวล่างหมายถึง เกณฑ์การกำหนดให้ตัวโน้ตชนิดต่างๆ มีค่าเท่ากับ 1 จังหวะของห้องเพลง ในปัจจุบันเครื่องหมายกำหนดจังหวะแบ่งออกได้เป็น 4  ชนิดคือ  อัตราจังหวะธรรมดา (Simple Time) อัตราจังหวะผสม (Compound Time) อัตราจังหวะเชิงซ้อน (Complex Time) และ อัตราจังหวะรวม (Mixed Time) การนำมาใช้พบว่า อัตราจังหวะธรรมดาเป็นที่นิยมมากที่สุด

          นอกจากนี้อัตราจังหวะยังมีโน้ตแทรกพยางค์ (Irregular  Value Note) เป็นกลุ่มทำนองที่มีปริมาณโน้ตมาก ซึ่งในการปฏิบัติจะต้องปฏิบัติอัตราจังหวะการเคาะให้มีค่าเท่ากับ 1 จังหวะ  และน้ำหนักจังหวะในการเคาะตามเครื่องหมายกำหนดจังหวะจะไม่เหมือนกัน  เนื่องจากสัดส่วนค่าอัตราจังหวะภายในห้องเพลงแตกต่างกัน  จังหวะขัด (Syncopation) เป็นการเคาะจังหวะอีกประเภทที่มีสัดส่วนของอัตราตัวโน้ตสลับกันซ่อนอยู่ทำให้การปฏิบัติทำนองเพลงมีความสนุกสนาน ตื้นเต้นท้าทายให้กับผู้บรรเลงมาก และนิยมใช้กับดนตรีประเภทบลูส์และแจ๊ส