- กระบวนการจัดการชุมชนในการเป็นพื้นที่อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติป่ากันชนพื้นที่อนุรักษ์ในเขตภาคเหนือ ประเทศไทย

-

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง กระบวนการจัดการชุมชนในการเป็นพื้นที่อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติป่ากันชนพื้นที่อนุรักษ์ในเขตภาคเหนือ ประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์การท่องเที่ยวในชุมชนและการบริหารจัดการพื้นที่ชุมชนป่ากันชนพื้นที่อนุรักษ์ในเขตภาคเหนือ ประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์แบบเจาะจง โดยสัมภาษณ์กับผู้นำชุมชน/ประธานหรือคณะกรรมการที่เป็นผู้ดำเนินการเกี่ยวกับการท่องเที่ยวของชุมชนจำนวน 20 คนวิเคราะห์ข้อมูลจากแบบสัมภาษณ์เชิงลึก ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาที่ได้รวบรวมจากกลุ่มผู้นำชุมชนหรือคณะกรรมการชุมชนโดยนำมาประมวลและวิเคราะห์แล้วสรุปผลตามประเด็นการศึกษา

ผลการวิจัยพบว่า สถานการณ์การท่องเที่ยวของชุมชนในแต่ละแห่งนั้นได้นำเอาความโดดเด่นและมีอัตลักษณ์ในชุมชนที่มีเป็นทุนอยู่แล้ว ทั้งทรัพยากรธรรมชาติ การดำรงชีวิตหรือประเพณีชุมชน อาศัยความโดดเด่นเหล่านี้มาใช้ประโยชน์ในด้านของการท่องเที่ยวโดยที่ชุมชนเองนั้นร่วมรักษาและชูความโดดเด่นขึ้นมา การร่วมมือกันของชุมชนส่งผลให้เกิดความสามัคคีและหวงแหนทรัพยากรต่างๆ เกิดรายได้ โอกาสทางอาชีพ และคุณภาพชีวิตที่ดี ซึ่งส่งต่อถึงรุ่นลูกหลานได้ทำให้เกิดการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน  การบริหารจัดการพื้นที่ชุมชนทั้ง 10 แห่ง มีการบริหารจัดการพื้นที่ใน 2 รูปแบบ ได้แก่ ชุมชนบริหารจัดการดูแลพื้นที่ชุมชนกันเองโดยไม่มีหน่วยงานภาครัฐเข้าไปดูแล มาจากความต้องการของชุมชนเอง ร่วมมือกัน โดยมีการจัดตั้งเป็นกลุ่ม แบ่งหน้าที่กันทำงาน ซึ่งโดยส่วนมากจะอยู่ในรูปแบบของคณะกรรมการหมู่บ้าน และชุมชนร่วมมือกับภาครัฐ โดยมีหน่วยงานเข้ามาช่วยดูแล ให้การสนับสนุนในด้านของการให้ความรู้การจัดการ การบริหาร เป็นต้น โดยจะมีการตั้งคณะกรรมการที่ดูแลโดยเฉพาะด้าน เช่น ด้านการท่องเที่ยว ด้านการอนุรักษ์ป่า เป็นต้น