การศึกษาคำเรียกรสในภาษาบีซูตามแนวอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์

บทคัดย่อ

การศึกษาคำเรียกรสในภาษาบีซูตามแนวอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหน่วยประกอบในการสร้างคำเรียกรส และการจำแนกคำเรียกรสในภาษาบีซู ซึ่งการศึกษานี้ผู้ศึกษาได้เก็บข้อมูลจากผู้บอกภาษาโดยการสัมภาษณ์และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หน่วยประกอบและจัดจำแนกประเภทของคำเรียกรส ผลการศึกษาพบว่าในภาษาบีซูสามารถแยกหน่วยประกอบซึ่งแบ่งตามประเภทของคำเรียกรสได้เป็นคำเรียกรสชาติเดี่ยว และคำเรียกรสชาติประสม โดยคำเรียกรสชาติเดี่ยวจะมีหน่วยประกอบคือหน่วยหลักและหน่วยขยาย ซึ่งสามารถปรากฏเฉพาะหน่วยหลักเพียงอย่างเดียว หรือปรากฏในรูปหน่วยหลักกับหน่วยขยาย โดยสามารถมีหน่วยขยายได้ 3 ลักษณะคือ หน่วยหลักซ้ำรูปเพื่อเน้นย้ำให้รสชาติชัดเจนมากขึ้น  หน่วยขยายหน้าแสดงคำบ่งการเรียกรสหรือการปฏิเสธ และหน่วยขยายท้ายแสดงระดับของรสชาติ ส่วนคำเรียกรสชาติประสมพบว่าในภาษาบีซูมีอยู่ 2 ลักษณะ โดยอยู่ในรูปของหน่วยประกอบที่เกิดจากการนำเอาหน่วยหลัก  2 หน่วย มาเรียงต่อกันเลย  หรือการนำเอาหน่วยหลัก  2 หน่วย มาเรียงต่อกันโดยมีคำเชื่อมคั่น

          นอกจากนี้คำเรียกรสในภาษาบีซูสามารถจำแนกประเภทได้เป็นคำเรียกรสชาติต้นแบบและคำเรียกรสชาติที่ไม่ใช่ต้นแบบ ซึ่งพบว่าคำเรียกรสชาติต้นแบบมี 8 คำคือ /aŋʧaw/:รสหวาน /aŋblə/:รสจืด /aŋʧɨ/:รสมัน /aŋʧen/:รสเปรี้ยว /aŋkhà/:รสขม /aŋjáŋ/:รสเค็ม /aŋphan/:รสฝาด และ /aŋphi/:รสเผ็ด และคำเรียกรสชาติที่ไม่ใช่ต้นแบบสามารถแบ่งได้เป็น 4 ประเภทคือ ทัศนคติพบ 2 คำ คือ /aŋʦabɨ/:รสอร่อย และ /kampɔ/:รสกลมกล่อม กลิ่นพบ 4 คำ คือ /aŋhɔm/:รสหอม /aŋhnam/:รสเหม็น /aŋkhiw/:รสขิ่ว และ  /aŋsap/:รสคาว กายสัมผัสพบ 5คำ คือ /aŋʦɨ/:รสเย็น  /aŋhlɔŋ/:รสร้อน /aŋhjàŋ/:รสคัน /aŋsɨn/:รสชุ่ม  และ /aŋhjam/:รสชา และลักษณะเนื้อวัตถุพบ 3 คำ คือ /aŋphɔj/:รสกรอบ /aŋhnəŋ/:รสเหนียว และ /aŋdɔ/:รสนุ่ม จากการศึกษาพบว่าชาวบีซูไม่ได้ให้ความสำคัญกับรสชาติหลักของอาหาร แต่ให้ความสำคัญกับทัศนคติที่มีต่ออาหารชนิดนั้นๆ มากกว่า และมักนิยมบริโภคอาหารตามรสที่มีในธรรมชาติและปรุงแต่งอาหารน้อย