การช่วยเหลือประชาชนชั้นสอบสวน กรณีศึกษาในเขตอุทยานแห่งชาติ ทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์

บทคัดย่อ

            การศึกษาวิจัยนี้มีความมุ่งหมายเพื่อการช่วยเหลือประชาชนชั้นสอบสวนในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์ เพื่อแก้ปัญหาการเข้าถึงการให้ความช่วยเหลือในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา ในชั้นสอบสวนโดยใช้วิธีวิทยาการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย การวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ตามเป้าหมายของการวิจัย ซึ่งประกอบไปด้วย การให้ความช่วยเหลือการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมของประชาชนชั้นสอบสวนในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์ การพัฒนาอย่างมีรูปแบบการพัฒนาการให้ความช่วยเหลือประชาชนชั้นสอบสวนอย่างชัดเจน เพื่อนำไปสู่การดำเนินการการช่วยเหลือประชาชนชั้นสอบสวนที่ก่อให้เกิดผลตามความมุ่งหวังได้ ซึ่งการศึกษาวิจัยนี้มีเป้าหมายเพื่อการพัฒนาการให้ความช่วยเหลือในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมของประชาชนชั้นสอบสวนในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์

            ตามที่กระทรวงยุติธรรมได้ออกกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขที่พนักงานสอบสวนต้องปฏิบัติในการจัดหาทนายความที่รัฐจัดหาให้แก่ผู้ต้องหาในคดีอาญา พ.ศ.2549 โดยสำนักกิจการงานยุติธรรมเป็นผู้รับผิดชอบแต่เริ่มต้นและต่อมาในปี พ.ศ. 2553 กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม ได้รับมอบหมายภารกิจดังกล่าวต่อเพื่อดำเนินการส่งเสริมสิทธิแก่ผู้ต้องหาในชั้นสอบสวนคดีอาญา ทั้งในส่วนกลางและในส่วนภูมิภาค ซึ่งในกระบวนการส่งเสริมสิทธิผู้ต้องหาในชั้นสอบสวนคดีอาญาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 134/1 ในการดำเนินการตามกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขที่พนักงานสอบสวนต้องปฏิบัติในการจัดหาทนายความที่รัฐจัดหาให้แก่ผู้ต้องหาในคดีอาญา พ.ศ.2549 มีหน่วยงานที่รับผิดชอบร่วมกันจัดหาทนายความในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์อยู่ 3 หน่วยงานหลัก กล่าวคือ กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และสภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ จากการปฏิบัติงานของหน่วยงานผู้รับผิดชอบที่ผ่านมา แต่ละหน่วยต่างปฏิบัติหน้าที่ โดยไม่มีหน่วยงานใดเป็นหน่วยงานกลางในการติดตามผลการปฏิบัติหน้าที่ของทนายในชั้นสอบสวน ปัญหาจำนวนทนายความที่ปฏิบัติหน้าที่ไม่เพียงพอ ไม่ครอบคลุมพื้นที่ ประกอบกับการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความที่ไม่เป็นไปตามกฎกระทรวง พนักงานสอบสวนไม่ได้จัดหาทนายความไปปฏิบัติหน้าที่ตามลำดับบัญชี อาจจะเนื่องมาจากสภาพพื้นที่หรือเหตุแห่งความจำเป็นเร่งด่วน

            เมื่อพิเคราะห์ถึงสภาพปัญหาการดำเนินงานที่ผ่านมาแล้ว การช่วยเหลือประชาชนในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์ที่ตกเป็นผู้ต้องหาปัจจุบันยังไม่ตรงตามเป้าประสงค์ของกฎหมาย ดังนั้นหน่วยงานผู้รับผิดชอบซึ่งประกอบไปด้วย กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และสภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ จึงควรร่วมกันส่งเสริมและบูรณาการมาตรฐานการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความร่วมรับฟังการสอบสวนให้แก่ผู้ต้องหาในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์ต่อไป

            จากผลการศึกษาวิจัยพบว่า การช่วยเหลือประชาชนในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดเพชรบูรณ์ที่ตกเป็นผู้ต้องตามขึ้นตอนการสอบสวนคดีอาญาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 134/1  ควรมีข้อบังคับให้มีการดำเนินงานร่วมกันของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์และพิจารณาข้อบังคับให้มีผลทางกฎหมาย เพื่อให้ประเทศไทยมีการช่วยเหลือแก่ผู้ต้องหาในคดีอาญาอย่างอารยประเทศต่อไป