A การศึกษาเครื่องดนตรีกระจับปี่ของโฮงซึงหลวง ตำบลห้วยอ้อ อำเภอลอง จังหวัดแพร่

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของโฮงซึงหลวง ตำบลห้วยอ้อ อำเภอลอง จังหวัดแพร่ และเพื่อศึกษาการสร้างเครื่องดนตรีกระจับปี่ของโฮงซึงหลวงตามวิทยวิธีทางมานุษยดุริยางควิทยา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ศึกษาลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม ผลการวิจัยพบว่า นายจีรศักดิ์ ธนูมาศ นักดนตรีและช่างผู้สร้างเครื่องดนตรีไทย สืบทอดความรู้ด้านการบรรเลงและด้านการสร้างเครื่องดนตรีไทยจากครูดนตรีชื่อพ่อครูผัด โมดนิยม และครูที่สอนในการสร้างเครื่องดนตรีซึง ได้แก่ พ่อครูบุญรัตน์ ทิพย์รัตน์ และพ่อครูวรเชษฐ์ ศรีวงศ์พันธุ์ ในปี พ.ศ. 2546 นายจีรศักดิ์ ธนูมาศ ได้สร้างโฮงซึงหลวงขึ้นเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการบรรเลงดนตรีไทยล้านนาและเป็นแหล่งผลิตเครื่องดนตรีอย่างกระจับปี่ ซึง และสะล้อ โดยเฉพาะการสร้างกระจับปี่ของโฮงซึงหลวงมีโครงสร้างและส่วนประกอบในขั้นตอนการสร้าง ได้แก่ (1) การสร้างไหหรือกล่องเสียง (2) ขั้นตอนการสร้างคันทวน (3) ขั้นตอนการสร้างตาด (4) ขั้นตอนการสร้างโขน (5) ขั้นตอนการสร้างรางไหม (6) ขั้นตอนการสร้างลูกบิดและหย่อง (7) ขั้นตอนการสร้างซุ้ม (8) ขั้นตอนการสร้างรั้ง (9) ขั้นตอนการสร้างนมและการเทียบเสียง (10) สายเสียง และ (11) ขั้นตอนการทำที่ดีดสาย อย่างไรก็ตามลักษณะเฉพาะของกระจับปี่ของโฮงซึงหลวงคือการใช้นมทั้งสิ้น 12 นม และเจาะรูสร้างเสียงสะท้อนด้วยลวดลายธรรมจักรรอบใบโพธิ์ อันเป็นลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ