ปราสาทเมืองเก่า - วัดปรางค์เมืองเก่า อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา : การสำรวจภาคสนามและประมวลความรู้เกี่ยวกับ ‘พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภา’ ใน ‘สุคตาลัย’ แห่ง ‘อโรคยศาล’
คำสำคัญ:
ปราสาทเมืองเก่า, วัดปรางค์เมืองเก่า, พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภา, สุคตาลัย, อโรคยศาลบทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจข้อมูลภาคสนาม ‘สุคตาลัย’แห่ง ‘อโรคยศาล’ ปราสาทเมืองเก่า - วัดปรางค์เมืองเก่า อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา โดยการสังเกตการณ์เชิงประจักษ์จากสภาพจริงของโบราณสถานตามแบบแผนผังอโรคยศาล ซึ่งประกอบด้วย 1) ปราสาทหรือเรือนธาตุ 2) กำแพงแก้ว 3) โคปุระ 4) บรรณาลัย และ 5) สระน้ำ ส่วนการประยุกต์ใช้ประโยชน์โบราณสถานในปัจจุบัน พบว่า วัดและชุมชนได้มีการประยุกต์ใช้ปราสาทหรือเรือนธาตุเป็นที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทแทนรูปเคารพ ‘พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภา’ตามคติความเชื่อเดิม รวมทั้งยังได้ประมวลองค์ความรู้เกี่ยวกับพระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภา ในด้านคติความเชื่อ การเรียกพระนาม ความหมาย พุทธลักษณะ และประติมากรรมรูปเคารพไว้โดยสังเขปด้วย
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ กรมศิลปากร. (2566, 20 มกราคม). เล่าเรื่องพระประติมานวิทยา. https://www.finearts.go.th/promotion/view/14160-เล่าเรื่องประติมานวิทยา--ไภษัชยคุรุไวฑูรย์ประภา.
กิตติ โลห์เพชรรัตน์. (2556). ขอมโบราณ. ก้าวแรก.
คลังภาพพิพิธภัณฑ์เมืองนครราชสีมา. (2566, 20 มกราคม). รัชกาลที่ 6 เสด็จฯ ประพาสปราสาทเมืองเก่า 12 มกราคม รศ.122 (พ.ศ. 2446). https://koratmuseum.wordpress.com/page/3/
ต้นตำรับพระกริ่งไทย "พระกริ่งปวเรศ" สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระมหาสมณเจ้า. (2565, 21 สิงหาคม). ไทยรัฐ https://www.thairath.co.th/lifestyle/amulet/2477902
ธาดา สุทธิธรรม. (2562). มรดกสถาปัตยกรรมและผังเมืองอีสาน. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม.
เบญจพร สารพรม. (2556). โบราณวัตถุชิ้นเด่นในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ มหาวีรวงศ์. สมบูรณ์การพิมพ์.
พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตพุทธเจ้า. (2565, 5 มิถุนายน) พระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตพุทธเจ้า พลังมหาศรัทธา..ปัดเป่า พ้นทุกข์ เจ็บป่วย. ไทยรัฐ. https://www.thairath.co.th/lifestyle/life/ 2410330
ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2556). พระพุทธรูปในประเทศไทย รูปแบบ พัฒนาการ และความเชื่อของคนไทย. คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน. (2542). มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย. ธนาคารไทยพาณิชย์
สุจิตต์ วงษ์เทศ (บ.ก.). (2558). โคราชของเรา. นนทบุรี. มติชน.
สุทัศน์พงษ์ กุลบุตร (บ.ก.). (2537). พื้นถิ่นอีสาน พื้นบ้านโคราช. นครราชสีมา. มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล.
สำนักศิลปากรที่ 12 นครราชสีมา กรมศิลปากร. (มปป.). ป้ายแสดงข้อมูลปราสาทเมืองเก่า. กรมศิลปากร.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความเป็นลิขสิทธิของคณะมส. มรภ อต.
