หน่วยสร้างผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ในภาษาไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การเคลื่อนที่ของวัตถุเป็นหนึ่งในประสบการณ์พื้นฐานของมนุษย์ เหตุการณ์ดังกล่าวจำแนกเป็นหลายประเภทย่อย หนึ่งในนั้น คือ เหตุการณ์ผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ ผู้ใช้ภาษาพรรณนาเหตุการณ์ดังกล่าวผ่านโครงสร้างที่เรียกว่าหน่วยสร้างผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ หน่วยสร้างประเภทนี้ได้รับความสนใจและศึกษาในหลายภาษา แต่ยังไม่มีการศึกษาใดที่วิเคราะห์หน่วยสร้างดังกล่าวในภาษาไทย การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างทางวากยสัมพันธ์และความหมายประจำหน่วยสร้างของหน่วยสร้างผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ในภาษาไทย พร้อมทั้งนำเสนอความสัมพันธ์ระหว่างโครงสร้างทางวากยสัมพันธ์และความหมายประจำหน่วยสร้างที่ระบุได้ ผู้วิจัยเก็บข้อมูลจากคลังข้อมูลภาษาไทยแห่งชาติในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ผลการศึกษาพบว่า หน่วยสร้างผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ในภาษาไทยประกอบด้วย 3 โครงสร้างย่อย ได้แก่ (1) โครงสร้างที่ประกอบด้วยคำบุพบท (2) โครงสร้างที่ประกอบด้วยกริยาเรียง และ (3) โครงสร้างที่ประกอบด้วยคำบุพบทและกริยาเรียง ความหมายประจำหน่วยสร้างของหน่วยสร้างผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ คือ หน่วยร่วมผู้กระทำกระทำเหตุการณ์บางอย่างซึ่งมีผลให้วัตถุเคลื่อนที่ออกจากตำแหน่งต้นแหล่งหรือเคลื่อนที่สู่ตำแหน่งเป้าหมาย โครงสร้างย่อยแต่ละประเภทสัมพันธ์กับความหมายประจำหน่วยสร้างในลักษณะที่ว่า โครงสร้างแบบแรกสอดคล้องกับความหมายประจำหน่วยสร้างทั้งหมด สังเกตได้จากบุพบทวลีทำหน้าที่บ่งชี้เป้าหมายหรือแหล่งที่มาของการเคลื่อนที่ของวัตถุ โครงสร้างแบบที่สองแสดงเหตุการณ์ต่อเนื่อง 2 เหตุการณ์ ได้แก่ เหตุการณ์ผู้กระทำก่อการเคลื่อนที่ซึ่งแสดงผ่านคำกริยาคำแรกและเหตุการณ์การเคลื่อนที่ของวัตถุซึ่งแสดงผ่านคำกริยาคำที่สอง ส่วนโครงสร้างแบบสุดท้ายเป็นโครงสร้างที่แสดงเหตุการณ์ต่อเนื่อง 2 เหตุการณ์เช่นเดียวกับโครงสร้างแบบที่สองและบ่งชี้เป้าหมายหรือแหล่งที่มาของการเคลื่อนที่ของวัตถุเช่นเดียวกับโครงสร้างแบบแรก
Article Details
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของภาษาและภาษาศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
กันตณัฐ ปริมิตร. (2559). หน่วยสร้างภาคแสดงพรรณนาเหตุการณ์ตั้งวางและหยิบฉวยวัตถุในภาษาไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จรัสดาว อินทรทัศน์. (2539). กระบวนการที่คำกริยากลายเป็นคำบุพบทในภาษาไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราตรี แจ่มนิยม. (2546). การศึกษาคำบุพบทที่กลายมาจากคำกริยาในภาษาไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2553). ชนิดของคำในภาษาไทย: การวิเคราะห์ทาง วากยสัมพันธ์. โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Boas, H. C., & Höder, S. (2018). Construction grammar and language contact: An introduction. In H. C. Boas & S. Höder (Eds.), Constructions in contact constructional perspectives on contact phenomena in Germanic languages (pp. 5-36). John Benjamins Publishing.
Brown, K., & Miller, J. (2013). The Cambridge dictionary of linguistics. Cambridge University Press.
Chin, C. O. (2011). Grammaticalization of the Cantonese double object verb [pei(35)] in typological and areal perspectives. Language and Linguistics, 12(3), 529-563.
Croft, W. (2001). Radical construction grammar: Syntactic theory in typological perspective. Oxford University Press.
Crystal, D. (2008). Dictionary of linguistics and phonetics. Wiley-Blackwell.
Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Psychology Press.
Fong, R. (2020). Caused-motion constructions in Chinese: A constructional-cognitive analysis. Ampersand, 7, 100059.
Fukui, R. (2016). Idiomaticity of the English caused-motion construction and the figure-ground organization of the postverbal elements. 茨城県立医療大学紀要, 21, 27-31.
Goldberg, A. E. (1995). Constructions: A construction grammar approach to argument structure. University of Chicago Press.
Goldberg, A. E. (1999). The emergence of the semantics of argument structure constructions. In B. MacWhinney (Ed.), The emergence of language (pp. 197-212). Taylor & Francis.
Goldberg, A. E. (2002). Surface generalizations: An alternative to alternations. Cognitive Linguistics, 13(4), 327-356.
Haiman, J. (1985). Iconicity in syntax. Proceedings of a Symposium on Iconicity in Syntax, Stanford, June 24-26, 1983. John Benjamins Publishing.
Haspelmath, M. (2016). The serial verb construction: Comparative concept and cross-linguistic generalizations. Language and Linguistics, 17(3), 291-319.
Hwang, J. D., & Palmer, M. (2015). Identification of caused motion construction. In M. Palmer, G. Boleda, & P. Rosso (Eds.), Proceedings of the Fourth Joint Conference on Lexical and Computational Semantics (pp. 51-60). https://www.aclweb.org/anthology/volumes/S15-1/
Joo, I., & Liu, M. (2020). Caused-motion and caused-position: Syntactic patterns and semantic networks. Studies in Language.
Kodama, K. (2004). The English caused-motion construction revisited--A cognitive perspective. 言語科学論集= Papers in linguistic science, 10, 41-54.
Kroeger, P. R. (2005). Analyzing grammar: An introduction. Cambridge University Press.
Langacker, R. W. (2008). Cognitive grammar: A basic introduction. Oxford University Press.
Langacker, R. W. (2009). Constructions and constructional meaning. In V. Evans & S. Pourcel (Eds.), New directions in cognitive linguistics (pp. 225-267). John Benjamins Publishing.
Lin, J. (2019). Encoding motion events in Mandarin Chinese: A cognitive functional study. John Benjamins Publishing.
Narasimhan, B., Kopecka, A., Bowerman, M. F., Gullberg, M., & Majid, A. (2012). Putting and taking events: A crosslinguistic perspective. In A. Kopecka & B. Narasimhan (Eds.), Events of putting and taking: A crosslinguistic perspective (pp. 1-18). John Benjamins Publishing.
Narrog, H. (2010). A diachronic dimension in maps of case functions. Linguistic Discovery, 8(1), 233-254.
Perek, F. (2015). Argument structure in usage-based construction grammar: Experimental and corpus-based perspectives. John Benjamins Publishing.
Rappaport Hovav, M. & Levin, B. (1998). Building verb meanings. In M. Butt & W. Geuder (Eds.), The projection of arguments: Lexical and compositional factors (pp. 97-134). CSLI Publications.
Rice, S., & Kabata, K. (2007). Crosslinguistic grammaticalization patterns of the allative. Linguistic Typology, 11(3), 451-514.
Talmy, L. (2000). Toward a cognitive semantics. MIT Press.
Thepkanjana, K. (2010). Ditransitive constructions in Thai. In M. Haspelmath, B. Comrie, & A. Malchukov (Eds.), Studies in ditransitive construction: A comparative handbook (pp. 409-426). De Gruyter Mouton.
Timyam, N., & Bergen, B. K. (2010). A contrastive study of the caused-motion and ditransitive constructions in English and Thai: Semantic and pragmatic constraints. In H. C. Boas (Ed.), Contrastive studies in construction grammar (pp. 137-168). John Benjamins Publishing.
Traugott, E. C. (2015). Toward a coherent account of grammatical constructionalization. In J. Barðdal, E. Smirnova, L. Sommerer, & S. Gildea (Eds.), Diachronic construction grammar (pp. 51-80). John Benjamins Publishing.
Traugott, E. C., & Trousdale, G. (2013). Constructionalization and constructional changes. Oxford University Press.
Wang, W. (2015). The semantic map of the spatial motion domain and related functions. Language and Linguistics, 16(3), 465–500.
