ถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ในภาษาไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ไม่เพียงแต่คนเราจะกล่าวขอโทษเมื่อการกระทำของเราทำให้ผู้อื่นไม่พอใจหรือเสียใจ เรายังมักกล่าวขอโทษเมื่อการใช้ภาษาของเราทำให้ผู้อื่นไม่พอใจอีกด้วย บทความนี้มุ่งศึกษาถ้อยคำขอโทษที่สะท้อนให้เห็นถึงการตระหนักรู้ของผู้พูดเกี่ยวกับความไม่เหมาะสมของการใช้ภาษาของตนเอง หรือที่เรียกว่า “ถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์” เป้าหมายของการศึกษานี้มีสองประการคือ เพื่อศึกษาหน้าที่ของถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ในการปฏิสัมพันธ์ และเพื่อศึกษาการแสดงตัวตนของผู้พูดในสถานการณ์ที่มีการใช้ถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ จากการวิเคราะห์ข้อมูลละครโทรทัศน์ของไทย ผู้วิจัยพบว่า ถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ในภาษาไทยทำหน้าที่ในการปฏิสัมพันธ์ 5 ประการ ซึ่งมีความสัมพันธ์กับมุมมองเรื่องความสุภาพและความไม่สุภาพ อันได้แก่ 1) หน้าที่ฟื้นฟูความสัมพันธ์ 2) หน้าที่บรรเทาความขัดแย้ง 3) หน้าที่แสดงการปฏิเสธและการไม่เห็นด้วย 4) หน้าที่แทรกแซงการสนทนา และ 5) หน้าที่เปิดประเด็นความขัดแย้ง ถ้อยคำขอโทษเชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์แต่ละประเภทสะท้อนให้เห็นว่า การขอโทษในภาษาไทยไม่เพียงแต่มีบทบาทด้านการเยียวยาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเท่านั้น แต่ยังถูกนำมาใช้ในการจู่โจมและท้าทายผู้ฟังอีกด้วย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของภาษาและภาษาศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
ทรงธรรม อินทจักร. (2550). แนวคิดพื้นฐานด้านวัจนปฏิบัติศาสตร์. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรวรรณ เฟื่องขจรศักดิ์, ชัชวดี ศรลัมพ์, และทรงธรรม อินทจักร. (2560). การตระหนักรู้เชิงอภิวัจนปฏิบัติศาสตร์ในการสนทนากลุ่มของผู้ใช้ภาษาชาวไทย. ภาษาและภาษาศาสตร์, 36(1), 62-96.
Aoki, A. (2010). Rapport management in Thai and Japanese social talk during group discussions. Pragmatics, 20(3), 289-313.
Blum-Kulka, S., House, K., & Kasper, G. (Eds.). (1989). Cross-cultural pragmatics: Requests and apologies. Ablex.
Brown, P., & Levinson, S. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge University Press.
Bublitz, W., & Hübler, A. (Eds.). (2007). Metapragmatics in use. John Benjamins.
Caffi, C. (1998). Metapragmatics. In J. L. Mey (Ed.), Concise encyclopedia of pragmatics (pp. 581-586). Elsevier.
Culpeper, J. (2011). Impoliteness. Cambridge University Press.
Culpeper, J., & Haugh, M. (2014). Pragmatics and the English language. Palgrave Macmillan.
Deutschmann, M. (2003). Apologising in British English. Umeå Universitet.
Goffman, E. (1981). Forms of talk. University of Pennsylvania Press.
Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2. http://dx.doi.org/10.9707/2307-0919.1014.
Hübler, A. (2011). Metapragmatics. In W. Bublitz & N. Norrick (Eds.), Foundations of pragmatics (pp. 107-131). De Gruyter.
Leech, G. (2014). The pragmatics of politeness. Oxford University Press.
Lucy, J. (1993). Reflexive language. Cambridge University Press.
Maynard, S. K. (2002). Linguistic emotivity: Centrality of place, the topic-comment dynamic, and an ideology of pathos in Japanese discourse. John Benjamins.
Owen, M. (1983). Apologies and remedial Interchanges: A study of language use in social interaction. Mouton Publishes.
Overstreet, M. (2010). Metapragmatics. In L. Cumming (Ed.), The pragmatics encyclopedia (pp. 266-268). Routledge.
Overstreet, M., & Yule, G. (2002). The metapragmatics of ‘and everything’. Journal of Pragmatics, 34(6), 785-794.
Pizziconi, B. (2007). Facework and multiple selves in apologetic metapragmatic comments in Japanese. In W. Bublitz & A. Hübler (Eds.), Metapragmatics in use (pp. 49-72). John Benjamins.
Searle, J. R. (1970). Speech acts: An essay in the philosophy of language. Cambridge University Press.
Silverstein, M. (1993). Metapragmatic discourse and metapragmatic function. In J. Lucy (Ed.), Reflexive language: Reported speech and metapragmatics (pp. 33-58). Cambridge University Press.
Sugito, S. (1989). Gengokoudou ni tsuite no kimarikotoba. Nihongogaku, 8, 4-14.
Tanskanen, S. (2007). Metapragmatic utterances in computer-mediated interaction. In W. Bublitz & A. Hübler (Eds.), Metapragmatics in use (pp. 87-106). John Benjamins.
Taylor, C. (2016). Mock politeness in English and Italian. John Benjamins.
Verschueren, J. (2000). Notes on the role of metapragmatic awareness in language. Pragmatics, 10(4), 439-456.
