บทบาทของทาสในยุคโรมันกับนวัตกรรมหลักกฎหมายพาณิชย์

บทคัดย่อ

บทความนีมีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอมุมมองการพัฒนาหลักกฎหมายพาณิชย์โดยศึกษาหลักกฎหมายโรมันซึ่งกำหนดสถานะและหน้าที่ของทาสซึ่งสัมพันธ์กับสภาพบริบททางสังคมและความจำเป็นทางเศรษฐกิจในยุคนั้น ทาสมีบทบาทส้าคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจโรมัน แม้ว่าในสายตาของกฎหมายทาสจะอยู่ในสถานะเสมือนเครื่องจักรที่มีชีวิต เป็น “สิ่ง” (thing - Res) ซึ่งมีเจ้านายทาสเป็นเจ้าของ และสถานะทางสังคมก็จัดอยู่ในชนชั้นล่างสุดในโครงสร้างสังคมโรมัน กฎหมายโรมันได้พัฒนาหลักกฎหมายลักษณะทรัพย์ หลักการควบคุมความสัมพันธ์ระหว่างเจ้านายและทาส การรับรองผลของสัญญาทางพาณิชย์ และการจำกัดความรับผิดของเจ้านายทาสต่อบุคคลภายนอกในกิจการที่กระทำลงโดยทาส ร่องรอยทางความคิดดังกล่าวปรากฏในแนวคิดของหลักกฎหมายพาณิชย์ที่พบในปัจจุบัน เช่น หลักเรื่องตัวแทนและการจำกัดความรับผิดขององค์กรธุรกิจ หลักกฎหมายเหล่านี้นอกจากจะพัฒนาขึ้นเพื่อสนับสนุนความมั่นคงแก่คุณค่าและชนชั้นทางสังคมในยุคนั้นแล้ว หลักการดังกล่าวยังตอบส่งเสริมความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างผู้ค้าและเพิ่มความคล่องตัวให้แก่รูปแบบการประกอบกิจการโดยเจ้านายทาสซึ่งมอบหมายให้ทาสดำเนินกิจการรวมถึงตัดสินใจเพื่อประโยชน์กับกิจการของตนอีกด้วย