ปัญหาการปล่อยตัวชั่วคราวในคดีอาญา : ศึกษากรณีการปล่อยตัวชั่วคราวโดยไม่มีหลักประกัน

บทคัดย่อ

ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่เข้าเป็นภาคีสมาชิกของ ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (Universal Declaration of Human Rights หรือ UDHR ) และกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights หรือ ICCPR ) ซึ่งทั้งสองฉบับนั้นมีหนึ่งในหลักสำคัญที่ถูกบัญญัติรับรองไว้คือ หลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าบริสุทธิ์ หรือ Presumption of Innocence เป็นเหตุให้ประเทศไทยนั้นได้นำหลักดังกล่าวมาบัญญัติไว้ในกฎหมายภายในของประเทศไม่ว่าจะเป็นรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย รวมไปถึงกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติโดยเฉพาะในเรื่องของการปล่อยชั่วคราวนั้นกลับพบว่าแม้จะมีการปล่อยชั่วคราวในระดับที่น่าพอใจ หากแต่ สถิติการปล่อยชั่วคราวของผู้ที่อยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลโดยไม่มีหลักประกันที่มีจำนวนน้อยมาก บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ถึงปัญหาของการปล่อยชั่วคราวที่ประเทศไทยได้เผชิญอยู่ ณ ปัจจุบัน พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหา โดยการศึกษาแนวคิดและทฤษฎีทางกฎหมายรวมไปถึงระบบในการปล่อยชั่วคราวของสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร (สกอตแลนด์) เพื่อนำมาปรับใช้กับกฎหมายรวมไปถึงระบบปล่อยชั่วคราวของประเทศไทยให้มีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับหลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าบริสุทธิ์มากยิ่งขึ้น ผลจากการศึกษาพบว่าสหรัฐอเมริกานั้นมีการใช้ระบบปล่อยชั่วคราวโดยใช้วิธีการประเมินความเสี่ยง และสหราชอาณาจักร (สกอตแลนด์) มีการใช้ระบบปล่อยชั่วคราวภายใต้การควบคุม ผู้เขียนจึงมีความคิดเห็นว่าแม้ว่าประเทศไทยจะได้มีการเริ่มนำระบบปล่อยชั่วคราวโดยวิธีการประเมินความเสี่ยงมาใช้แล้ว แต่ก็ยังมีบางส่วนที่สามารถปรับปรุงแก้ไขเพื่อให้มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นได้ เช่น ปัจจัยที่ใช้ในการประเมินความเสี่ยง และหากนำระบบปล่อยชั่วคราวภายใต้การควบคุมมาปรับใช้ร่วมกับระบบปล่อยชั่วคราวที่ประไทยใช้อยู่ในปัจจุบัน ประกอบกับปรับปรุงแก้ไขบทบัญญัติของกฎหมายในเรื่องของการเรียกประกันและการกำหนดหลักประกันให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันกับของสหรัฐอเมริกาซึ่งจะส่งผลให้ศาลไม่สามารถฝากขังผู้ต้องหาหรือจำเลยด้วยเหตุที่ไม่มีเงินหรือทรัพย์สินมาวางตามจำนวนวงประกันได้ ผู้เขียนเชื่อว่าย่อมจะทำให้กฎหมายรวมไปถึงระบบปล่อยชั่วคราวของประเทศไทยมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับหลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าบริสุทธิ์มากยิ่งขึ้น