โรงพิมพ์ท้องถิ่นยุคแรกเริ่มของเชียงใหม่

Main Article Content

วรรณภา ปะวิโน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการเรื่องโรงพิมพ์ท้องถิ่นยุคแรกเริ่มของเชียงใหม่ มีวัตถุประสงค์การเขียนบทความเพื่อศึกษาบริบทเกี่ยวกับประวัติศาสตร์การพิมพ์ของโรงพิมพ์ในจังหวัดเชียงใหม่ ครอบคลุมเนื้อหาตั้งแต่เริ่มแรกการกำเนิดโรงพิมพ์ในเชียงใหม่ สิ่งพิมพ์อักษรล้านนาในยุคแรก ผลการศึกษาพบว่า พัฒนาการด้านการพิมพ์ในเชียงใหม่ ได้รับอิทธิพลจากการเผยแผ่คริสต์ศาสนานิกายโปรแตสแตนท์ของคณะมิชชันนารีอเมริกันเพรสไบทีเรียน โดยเริ่มมีการตั้ง “โรงพิมพ์อเมริกันมิชชัน” ในปี ๒๔๑๔ ซึ่งเป็นโรงพิมพ์แห่งแรกในเชียงใหม่ เพื่อเผยแผ่คำสอนทางคริสต์ศาสนาและโรงพิมพ์แห่งนี้ได้มีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาการพิมพ์สื่อสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ต่อมาได้มีการจัดตั้งโรงพิมพ์เจริญเมือง ปี ๒๔๖๖ โรงพิมพ์อุปโยคิน ปี ๒๔๖๖ โรงพิมพ์อุปติพงษ์ ปี ๒๔๖๗ และโรงพิมพ์ลานนาการพิมพ์ ปี ๒๔๙๖ โดยบทบาทของโรงพิมพ์แต่ละแห่งส่งผลต่อการพัฒนาด้านการพิมพ์ และการเผยแพร่ความรู้ด้านศาสนา ภาษา วรรณกรรม และสังคมเมืองเชียงใหม่อย่างต่อเนื่อง

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ
ประวัติผู้แต่ง

วรรณภา ปะวิโน, หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

Librarian, Professional Level, Ratchamangkhalaphisek National Library of Chiang Mai, Fine Arts Department, Ministry of Culture

เอกสารอ้างอิง

จักรพงษ์ คำบุญเรือง. วิจิตร ไชยวัณณ์ นักหนังสือพิมพ์คนเมือง. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๖๗, จาก: https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/910484

จังหวัดเชียงใหม่. แผนพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๕๖๖ - ๒๕๗๐) ฉบับทบทวนปี พ.ศ. ๒๕๖๗. เชียงใหม่: จังหวัดเชียงใหม่, ๒๕๖๕.

น้ำฟ้า. เกร็ดล้านนาและภาพเก่าเล่าเรื่องเมืองเหนือ. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๗, จาก: http://www.pasasiam.com/phpbb/viewtopic.php?f=6&t=636&start=156

เนื้ออ่อน ขรัวทองเขียว. เปิดแผนยึดล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ: มติชน, ๒๕๖๐.

บุญเสริม สาตราภัย และอินสม ปัญญาโสภา. “ประวัติการพิมพ์และหนังสือพิมพ์ในเชียงใหม่สมัยก่อน” ใน อนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพนายบรรจบ ลิ้มจรูญ ต.ม. วันอาทิตย์ที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๓. เชียงใหม่: ม.ป.พ, ๒๕๔๓.

เบียทริซ แคมป์, ปลายอ้อ ทองสวัสดิ์ และสุภัตรา สุทธิลักษณ์. เส้นด้ายอเมริกันในผืนผ้าล้านนา ความร่วมมือของอเมริกันในภาคเหนือประเทศไทย พ.ศ.๒๔๑๐-๒๕๕๐. เชียงใหม่: สถานกงสุลใหญ่สหรัฐอเมริกา เชียงใหม่, ๒๕๕๐.

ประสิทธิ์ พงศ์อุดม. ประวัติศาสตร์คริสต์ศาสนาในเชียงใหม่. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๖๗, จาก: http://library.payap.ac.th/christianity/doc/history_christian_chiangmai_lamphun.pdf

ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. ผู้บุกเบิกแห่งเชียงใหม่. พิมพ์ครั้งที่ ๒. เชียงใหม่: เชียงใหม่สหนวกิจ, ๒๕๒๓.

________. เพ็ชร์ลานนา เล่ม ๒. พิมพ์ครั้งที่ ๒. เชียงใหม่: นอร์ทเทิร์น พริ้นติ้ง, ๒๕๓๘.

ปัญจวัลย์ ชาวดง. การประชุมสัมมนา เรื่อง การจัดทำทะเบียนเอกสารมรดกความทรงจำแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๔. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๗, จาก: https://km.li.mahidol.ac.th/ seminar-national-remembranie-heritage-document/

ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์. “ประวัติศาสตร์ของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น ในเชียงใหม่และลำปาง” สถาบันพระปกเกล้า. (พฤษภาคม - สิงหาคม, ๒๕๕๘): ๖๒-๘๘.

วรรณภา ปะวิโน. “โรงพิมพ์ยุคแรกของล้านนา” วารสารวิชาการหอสมุดแห่งชาติ. ๙, ๑ (มกราคม - มิถุนายน ๒๕๖๔): ๕๔-๗๒.

________. “ห้องสมุดมิชชันเชียงใหม่ ห้องสมุดชุมชนแห่งแรกของล้านนา” วารสารวิชาการหอสมุดแห่งชาติ. ๑๑, ๑ (มกราคม - มิถุนายน ๒๕๖๖): ๒๐-๓๖.

สมโชติ อ๋องสกุล. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่ม ๑๑ ยักขินี-ลี้, อำเภอ. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่. เเผนที่เมืองนครเชียงใหม่. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๐ ตุลาคม ๒๕๖๗, จาก: https://www.finearts.go.th/chiangmailibrary/view/24793-เเผนที่เมืองนครเชียงใหม่

อนุ เนินหาด. ตระกูลนักบุญของเมืองเชียงใหม่ สมัยรัชกาลที่ ๖ (พ.ศ.๒๔๖๖). เชียงใหม่: วนิดา เพรส, ๒๕๕๐.

________. ย่านถนนเจริญประเทศ สังคมเมืองเชียงใหม่ เล่ม ๓๐. เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์, ๒๕๕๕.

อนุสารสุนทร (สุ่นฮี้ ชัวย่งเสง), หลวง ๒๔๑๐-๒๔๗๕. ภาพถ่ายฟิล์มกระจกเมืองเชียงใหม่. เชียงใหม่: ศิริวัฒนา อินเตอร์พริ้นท์, ๒๕๖๒.

Daniel McGilvary. The Project Gutenberg eBook, A Half Century Among the Siamese and the Lāo. [ออนไลน์]. Retrieved 20 October 2024, จาก: https://www.guten berg.org/files/63818/ 63818-h/63818-h.htm

Spreding D. M. Veidlinger. The Dharma: Writing, orality, and textual transmission in Buddhist northern Thailand. Chiang Mai: Silkworm Books, 2007.