การบูรณาการภาครัฐและภาคประชาสังคมเพื่อการคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์: กรณีศึกษาชาวต่างชาติในจังหวัดตาก

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาปรากฏการณ์การค้ามนุษย์ในลักษณะการบังคับให้กระทำความผิด (forced criminality) ซึ่งทวีความรุนแรงในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีวัตถุประสงค์หลักสามประการ ได้แก่ (1) วิเคราะห์รูปแบบและวิธีการขององค์กรอาชญากรรมที่หลอกลวงชาวต่างชาติให้เข้าสู่ประเทศไทยก่อนเคลื่อนย้ายไปทำงานในศูนย์หลอกลวงออนไลน์ในประเทศเมียนมา (2) ศึกษาปัญหาและข้อจำกัดในการบูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคประชาสังคมภายใต้กลไกการส่งต่อระดับชาติ (National Referral Mechanism: NRM) และ (3) เสนอแนวทางการบูรณาการเพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพในการคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ การวิจัยใช้ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพ โดยวิเคราะห์บันทึกการสัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 50 รายที่ดำเนินการโดยองค์กรภาคประชาสังคม ร่วมกับการสัมภาษณ์ผู้ปฏิบัติงานในกลไก NRM ข้อมูลถูกวิเคราะห์ด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) เพื่อระบุรูปแบบการหลอกลวง ปัญหาเชิงโครงสร้าง และแนวทางบูรณาการเชิงปฏิบัติ

ผลการวิจัยพบว่า (1) เครือข่ายค้ามนุษย์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและบุคคลสัญชาติเดียวกันเป็นเครื่องมือสำคัญในการล่อลวง พร้อมจัดเตรียมเอกสารและการเดินทางอย่างครบวงจร (2) การดำเนินงานของ NRM
มีข้อจำกัด เช่น การตีความสถานะผู้เสียหายที่ไม่สอดคล้องกัน และการขาดบุคลากรผู้เชี่ยวชาญในระดับปฏิบัติการ และ (3) แนวทางการบูรณาการที่เสนอ ได้แก่ การสร้างฐานข้อมูลร่วม การพัฒนาความร่วมมือชายแดน และการเสริมบทบาทของภาคประชาสังคมในการคัดแยกผู้เสียหาย

โดยสรุป งานวิจัยสะท้อนว่าการบังคับให้กระทำความผิดเป็นความท้าทายใหม่ของการค้ามนุษย์ และการบูรณาการระหว่างรัฐและภาคประชาสังคมเป็นปัจจัยสำคัญในการยกระดับประสิทธิภาพของกลไก NRM เพื่อให้ตอบสนองต่อสภาพปัญหาปัจจุบันได้อย่างแท้จริง