การศึกษาตัวบทและบทบาทของผีปู่ตา ตำบลท่าม่วง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด

อนันต์ศักดิ์ พลแก้วเกษ

บทคัดย่อ

ความเชื่อเรื่องผีปู่ตาอยู่คู่กับสังคมอีสานมาช้านาน สืบทอดรุ่นสู่รุ่นจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ไม่สามารถปฏิเสธได้ จากการศึกษาตัวบทและบทบาทของผีปู่ตา ตำบลท่าม่วง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาตังบทและบทบาทของผีปู่ตาดังกล่าว จากการศึกษา พบว่า การศึกษาตัวบทในการทำพิธีบูชาผีปู่ตา การเรียงลำดับตัวบท แบ่งออกเป็น 4 ประเภท กล่าวคือ การเซ่นไหว้บูชาผีปู่ตา การเสี่ยงทาย การบนบาน(การบ๋า) และการขอพร โดยทั้ง 4 ประเภทดังกล่าวผู้ที่มีความประสงค์จะประกอบพิธี
จะต้องให้ผู้เป็นเฒ่าจ้ำเป็นผู้นำาพาประกอบพิธีทั้งหมด เพราะชาวบ้านเชื่อว่าเป็นผู้สามารถสื่อสารกับสิ่งศักดิ์สิทธ์ที่ตน นับถือได้ส่วนบทบาทของผีปู่ตาแบ่งออกเป็น 3 ประเด็น คือ บทบาทด้านปัจเจกบุคคลบทบาทด้านครอบครัว และบทบาทด้านสังคม ทั้งนี้บทบาททั้ง 3 ประเด็น ล้วนแล้วแต่เป็นบทบาทของการคลายความคับข้องใจให้แก่ชาวบ้าน เพื่อเติมเต็มความสมบูรณ์ของชีวิตและการเตรียมความพร้อมในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม ที่เป็นอาชีพหลักของชาวอีสาน