“หลี่” ภูมิปัญญาแห่งหลี่ผี

กังสดาล จงคา

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญาของหลี่ในชุมชนบ้านคอน เมืองโขง แขวงจำปาสัก สปป.ลาว การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้ได้ทำการศึกษาในสองระดับคือการเก็บรวบรวมข้อมูลต่างๆ จากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการศึกษาในระดับพื้นที่โดยการสำรวจภาคสนามคือ การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการใช้แนวทางการสัมภาษณ์แนวทางการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม ผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วยผู้รู้ ผู้ปฏิบัติ และชาวบ้านทั่วไปที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ผู้วิจัยได้ลงพื้นที่เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่ปี 2556 – 2559 ผลการวิจัยพบว่าโดยมีพื้นที่การศึกษาคือบ้านคอน เมืองโขง แขวงจำปาสัก สปป.ลาว ผลการศึกษาพบว่า ภูมิปัญญาด้านรูปแบบพบว่าชุมชนบ้านคอนมีการสร้างหลี่แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือแบบไม่มีที่พักอาศัยและแบบมีที่พักอาศัย ภูมิปัญญาด้านวัสดุพบว่าชุมชนบ้านคอนมีการใช้วัสดุแบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ ไม้ไผ่ หวาย และไม้สะแก นอกจากนี้ในการสำรวจลงพื้นที่ของผู้วิจัยยังพบวัสดุนอกจากนี้คือ ตะปู เชือกไนล่อนเอ็นและด้ายเนื่องจากหาซื้อได้ง่าย สะดวกและยังมีความทนทานต่อการใช้งาน ภูมิปัญญาด้านกลไกลและการใช้งานพบว่าชุมชนบ้านคอนมีการสร้างกลไกเพื่อใช้ในการดักปลามีกลไก 3 ส่วนคือตัวหลี่ คอกหลี่และเฝือกหลี่