การเปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์ของเรือนพื้นถิ่น: กรณีศึกษา เรือนไทเขินเชียงตุง รัฐฉาน เมียนมา

บทคัดย่อ

         การศึกษาการปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์ของเรือนพื้นถิ่น โดยใช้กรณีศึกษาไทเขิน เชียงตุง เมียนมา เพื่อหาคำตอบถึงลักษณะการปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์ของเรือนพื้นถิ่นและปัจจัยในการปรับเปลี่ยนที่เป็นเอกภาพกับบริบทและวิถีชีวิตโดยอาศัยเครื่องมือช่วยให้การศึกษา และวิเคราะห์จากการปฏิบัติงานภาคสนามในหมู่บบ้าน 4 แห่ง ในเชียงตุง ประกอบด้วยบ้านเหม้า อำเภอยางลอ บ้านหนองอ้อ อำเภอเชียงตุง บ้านล่าว และบ้านเด่นช้าง อำเภอกาดฟ้า เครื่องมือหลักที่ช่วยในการวิเคราะห ์ คือ ผังกายภาพของหมู่บ้านตามอายุการสร้าง 3 กลุ่ม อายุการสร้างเรือน ผังบริเวณเรือน ผังพื้น รูปลักษณ์ของเรือน และวัสดุก่อสร้าง จากการวิเคราะห์ได้พบว่า ปัจจัยในการปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์ของเรือนไทเขินเชียงตุง เป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อเนื่องกัน อันประกอบด้วยรูปลักษณ์ของผังกายภาพของหมู่บ้าน การปรับเปลี่ยนตำแหน่งของแม่เตาไฟ ฮ้องไฟ หรือเฮือนไฟ ตามพัฒนาการของการอยู่อาศัย การปรับเปลี่ยนวัสดุผนังของฮ้องไฟตามการเปลี่ยนแปลงตำแหน่งที่สัมพันธ์กับเรือนหลัก และท้ายสุด คือ แนวโน้มการปรับเปลี่ยนวัสดุผนังเรือนจากไม้เป็นอิฐ พร้อมๆ กับการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นในการประสานระบบโครงสร้างไม้กับระบบผนังรับนํ้าหนักอันเป็นภูมิปัญญาใหม่ที่เกิดขึ้นจากการแก้ปัญหาการผสานโครงสร้างเดิมและใหม่เข้าด้วยกัน