ปูนในโบราณสถานของนครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา แหล่งมรดกโลก
คำสำคัญ:
มรดกโลก, ปูนโบราณ, ปูนอยุธยา, การอนุรักษ์ปูนในโบราณสถาน, คุณสมบัติของปูน, World Heritage, Historic mortar and plaster, Ayutthaya lime, Mortar and plaster conservation, Lime propertiesบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการศึกษาคุณสมบัติของปูนสอและปูนฉาบที่พบในโบราณสถานของนครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา แหล่งมรดกโลก เปรียบเทียบกับปูนสมัยใหม่ที่กรมศิลปากรกำหนดให้ใช้ในการบูรณะโบราณสถานของนครแห่งนี้ภายหลังมหาอุทกภัย พ.ศ.2554 และปูนที่เคยใช้ในการอนุรักษ์ที่ผ่านมา เพื่อนำไปสู่ข้อสรุปคุณสมบัติของปูนโบราณและปูนในปัจจุบัน และนำไปสู่การกำหนดมาตรฐานคุณสมบัติของปูนที่ควรใช้ในการอนุรักษ์โบราณสถานของนครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยาต่อไป
ผลการศึกษาแสดงว่า ปูนสอและปูนฉาบในโบราณสถานของอยุธยาประกอบไปด้วยปูนขาวและทรายเป็นหลัก แต่อัตราส่วนระหว่างปูนขาวต่อทราย รวมทั้งคุณสมบัติทางกายภาพและทางเชิงกลอื่นๆ มีความแตกต่างกันไปในโบราณสถานแต่ละแหล่ง และไม่สามารถแบ่งเป็นยุคสมัยได้เหมือนกับการแบ่งยุคทางศิลปกรรมหรือสถาปัตยกรรม ดังนั้นจึงไม่สามารถกำหนดคุณสมบัติของปูนสอและปูนฉาบที่เหมาะสมให้เป็นมาตรฐานเพื่อใช้อนุรักษ์ปูนในโบราณสถานของอยุธยาได้ทุกยุคหรือทุกแหล่ง แต่ต้องศึกษาคุณสมบัติของอิฐและปูนโบราณในโบราณสถานของนครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยาทีละแหล่งแล้วจึงนำมากำหนดคุณสมบัติของปูนสอและปูนฉาบที่เหมาะสมในการอนุรักษ์โบราณสถานแหล่งนั้นๆ ต่อไป
