ความเป็นมาของการศึกษาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในประเทศไทย: การปรับตัวและจุดเปลี่ยนที่มีนัยสำคัญ
คำสำคัญ:
สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งหมายเพื่ออธิบาย ความเป็นมาของแนวทางการศึกษาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในประเทศไทยผ่านกลุ่มงานวิชาการต่าง ๆ ที่เผยแพร่ พ.ศ.2482 (ค.ศ.1939) - 2549 (ค.ศ.2006) เพื่อแสดงถึงสถานภาพความรู้ และทัศนะที่มีต่อองค์ความรู้ด้านสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในประเทศไทย ตลอดจนเพื่อเทียบเคียงกับบริบทสากล ในที่นี้ จึงจำแนกพัฒนาการออกเป็น 3 ระยะคือ 1. จุดเริ่มต้น :การสำรวจและสั่งสมองค์ความรู้ 2. การต่อยอดองค์ความรู้สู่การพัฒนา โดยเปรียบเทียบกับสากลและการกำเนิดคำ “สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น” 3. การขยายผลแนวทางการศึกษาด้วยการศึกษาข้ามศาสตร์และศึกษาเปรียบเทียบนอกประเทศ
หลังจากมีการศึกษาเปรียบเทียบกับบริบทสากล ทำให้มีการปรับตัวจากช่วงเริ่มต้นที่เคยมุ่งศึกษาตัวอาคารเป็นหลัก ไปสู่การศึกษาสภาพแวดล้อมโดยรอบและมีความเป็นสหวิทยาการเพิ่มขึ้น โดยศึกษาร่วมกับศาสตร์ต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างด้านมานุษยวิทยา อีกทั้งพบจุดเปลี่ยนสำคัญทางการศึกษา โดยแนวทาง “นิเวศวัฒนธรรม” ทั้งนี้การศึกษาที่ผ่านยืนยันถึงความให้ความสนใจกับสถาปัตยกรรมและเรื่องราวของสามัญชนคนธรรมดา ในอนาคตการศึกษาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นกับสภาพการเปลี่ยนแปลงของโลกในปัจจุบันที่เผชิญประเด็นการศึกษาที่หลากหลายมากขึ้นทำให้การค้นหาแนวทางการศึกษา และการนำไปสู่ความเป็นหลักการและทฤษฎีนั้น มีความต้องการทบทวน วิพากษ์ อย่างครอบคลุมในส่วนของผู้ศึกษาและเกี่ยวข้องต่อไป
References
ภาษาไทย
- Horayangkura,Vimolsiddhi and the others. (1993). Satanapap pon khan wichakarn Saka Sathapattakam Nai Pratet Thai. (In Thai) [The status of Academic Outputs in Architecture in Thailand]. BKK: National research council of Thailand.
- Inpuntung, Vira. (2004). Sathapattakam Nai Wattana Tham Koa. (In Thai) [Vernacular Architecture in Rice Culture]. BKK: Faculty of Architecture, Silpakorn University.
- Panin, Ornsiri.(Eds) Local wisdom in House, communities, and cultural ecology for sustainable living of Thai people in Western Region. (In English), BKK: Faculty of Architecture, Silpakorn University.
- Oranratmanee, Rawiwan. (2009). Sathapattakam Phuntin Kan suk sa vijai Lae patipat wichacheep Sathapattakam. (In Thai) [Vernacular Architecture: Architectural Education, Research and Practice] Arch journal Issue 2009 (8),56-66.
- Panin, Ornsiri and the others (2002). Pramern Satanapap Thai suk sa saka Sathapattakam Silpakam lae Huttakam(In Thai) [The Evaluation of the status of Thai studies in Architecture,Art,and Crafts]. BKK: Faculty of Architecture, Silpakorn University.
- Panin, Ornsiri. (2006). “Kan anurak lae pattana thongthin yang yung yuen”(In Thai) [Sustainable Local Heritage Conservation: The Transdisciplinary Approach]” Rattanachaiyanon, Russamee. (Eds.) Proceeding of International Conference: Sustainable Local Heritage Conservation: The Trandisciplinary Approach and ICOMOS Thailand Annual Meeting 2006.
- Pimonsatien, Yongthanit. (2005) Si Sip Pee lung Venice charter. (In Thai) [40th years after Venice charter]. Rattanachaiyanon, Russamee. (Eds.) Proceeding Scientific Seminar on 2 Decade of ICOMOS Thailand: cultural heritage Conservation Towards Thailand Charter on Conservation and ICOMOS Thailand Annual Meeting 2005 25-26 November 2005.
- Rabibhadana, Akin. (1999). Chumchon aae aad oong Khwam ru kub Khwam pen jing. (In Thai) [Slums: knowledge and truth]. BKK: The Thailand Research Fund.
- Sateinnam, Tanit and Tungsakul Nopadol. (2014). “Hok Krabuantat Naikan suksa Sathapattakam Phuntin (In Thai) [Six Paradigms in the Vernacular Architectural Study]”. Najua: Sathapattayakam Kanokbab lae Sapapwatlom [Najua: Architecture Design and Built Environment] (28), 265-278.
- Srisuro, Wiroj. (2000). “Sathapattakam Phuntin Nun Samkhan chanai. (In Thai) [The Importance of Vernacular Architecture]”. Tundikul, Chinasak (Eds) Khwam Lak Lai khong Ruen Phuntin Thai. (In Thai),Bangkok: Faculty of Architecture, Silpakorn University.
- Tewakul Taweepransiporn, Piyalada. (2014). Kham Kwamkhit Sathapattayakham. (In Thai) BKK: Li-zen.
- Temiyapan, Wiwat. (1987). Naew Tang Karn Suk sa Sathapattakam Phuntin (In Thai) [The approach of Vernacular Architecture study in Thailand] Heng rasamee, Thiti (Eds) Sathapattakam Isan. (In Thai) Khonkaen: Faculty of Architecture, Khonkaen University.
- Tovivich, Supitcha. (2000). Occupied Spaces and Material Used in Urban Poor Houses. (In English) Master in Architecture of Architecture, Silpakorn University.
- Temiyapan, Wiwat. (2016). Sapap wadlom thongthin Thai. (In Thai) [The Importance Knowledge of local environment in Thailand] Kietpaiboon,Komsan.(Eds.) Sathapattakam Phuntin (In Thai). BKK: Triple group.
- Wiboonsawad Handerson, Wannee. (1977). Silpakhampunthin. (In Thai) [Folk Art and Crafts] Borankadee (Archaeology). 7 (2), 4-15.
- Wongwipak, Chanan. (1989). Niwes wattatham. (In Thai) [Cultural Ecology]. BKK: Silpakorn University.
ภาษาอังกฤษ
- Asquith, Linsay and Vellinga, Marcel. (2006). Vernacular Architecture in the Twenty-First Century. USA: Taylor & Francis.
- Rudofsky, Bernard. (1964). Architecture without architects: A short introduction to non-pedigreed Architecture, Doubleday &Company, Garden City, New York.
- Alsayyad, Nezar. (2006). “Foreword” in Vernacular Architecture in the Twenty-First Century. USA: Taylor & Francis: xvii-xviii.
- Oliver, Paul. (1997). Encyclopedia of Vernacular Architecture of the world. Cambridge: Cambridge University Press.
- Oliver, Paul. (2006). “Afterword; Raising the roof”. in Vernacular Architecture in the Twenty-First Century. USA: Taylor & Francis: 265-268.
- Rapoport, Amos. (1969). House form and culture. USA: Prentice-Hal, Inc.
เว็บไซต์
- Hayward. M.E. (1981). Urban vernacular Architecture in Nineteenth-century Baltimore. Retrieved August 16, 2017, from www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/496001
- Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre. (2016). Built Environment. Retrieved July 21, 2016, from www.sac.or.th./database/anthropologyconcept
- Polanyi Michael. (1966). Informal knowledge, from William H. Zaggle ,The Rise of Informal Knowledge and the Teacher’s Evolving Role. Retrieved June 26, 2018, from https://etcjournal.com/2011/06/15/the-rise-of-informal-knowledge-and-the-teachers-evolving-role/
