กระเบื้องดินเผาสมัยทวารวดี : ข้อมูลใหม่จากการขุดค้นที่เมืองนครปฐมโบราณ Dvaravati Terracotta Roof Tile : New Data from the Excavation at Ancient Nakhon Pathom

Abstract

บทคัดย่อ

ข้อมูลเดิมเกี่ยวกับกระเบื้องดินเผาสมัยทวารวดี ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12–16 หรือราว 1,450–1,050 ปีมาแล้ว ได้มาจากการขุดแต่งโบราณสถานที่เมืองคูบัว จังหวัดราชบุรี เมืองอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี และเมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี แต่น่าสังเกตว่าในการขุดแต่งโบราณสถานหลายแห่งในเขตเมืองนครปฐมกลับไม่เคยมีรายงานว่าพบกระเบื้องดินเผาเลย การขุดค้นชั้นดินทางโบราณคดีที่ตำบลพระประโทนเมื่อ พ.ศ. 2524 โดยผาสุข อินทราวุธ ก็ไม่พบกระเบื้องดินเผาเช่นกัน

อย่างไรก็ตาม ในช่วงปี พ.ศ. 2552–2553 ผู้เขียนได้ทำการขุดค้นที่แหล่งโบราณคดีหอเอกและที่ตำบลธรรมศาลาภายในเขตเมืองนครปฐมโบราณ ทำให้ได้ข้อมูลใหม่เกี่ยวกับกระเบื้องดินเผาสมัยทวารวดี บทความนี้จึงนำเสนอผลการพิจารณาเกี่ยวกับคุณลักษณะต่างๆของกระเบื้องดินเผาที่พบจากการขุดค้นเมื่อไม่นานมานี้ ทั้งทางด้านรูปทรง การสังเกตเนื้อวัสดุหรือส่วนผสมด้วยตาเปล่า และการวัดขนาด โดยมีความประสงค์จะให้เป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการค้นคว้าอย่างละเอียดในโอกาสต่อไป

Abstract

Our prior knowledge about Dvaravati terracotta roof tiles (circa the 7th–11th century A.D. or 1,450–1,050 years ago) is based on the archaeological records which have been found from the monumental excavation at Ku Bua (Ratchaburi province), U Thong (Suphan Buri province), and Sri Mahosot (Prachinburi province). While the excavation at many Dvaravati monuments at the ancient city of Nakhon Pathom and the 1981 cultural excavation at Phra Pathon sub-district, that was conducted by Phasook Indrawooth, show no evidence of any roof tile.

However, many pieces of terracotta roof tiles were discovered by the author during the 2009 – 2010 excavation at the site of Hor-Ek and Dhammasala. So, the author aims to present this new data of the Dvaravati terracotta roof tile, which consider mainly about its attributes : form, size and material compound, in order to use this information as a preliminary record for further intensive research.