เรื่องเก่าที่ต้องเล่าต่อ : พระเจดีย์ศรีสุริโยทัย ส่วนที่ 1/ Old Stories to Tell : Pra Chedi Sri Suriyothai

Abstract

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งเสนอข้อเท็จจริงเรื่องช่วงเวลาการสร้างพระเจดีย์ศรีสุริโยทัยองค์ปัจจุบัน โดยใช้หลักฐานเอกสารทางประวัติศาสตร์และข้อมูลจากคำบอกเล่าของผู้ที่มีชีวิตอยู่ร่วมสมัย  การศึกษาพบว่าพระเจดีย์ศรีสุริโยทัยองค์ที่เห็นทุกวันนี้ไม่ได้สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิตามที่คนทั่วไปเข้าใจ แต่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 แทนพระเจดีย์องค์เดิมที่สร้างมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิแต่ถูกรื้อไปในปลายสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2449 เพื่อสร้างที่ทำการและค่ายทหารมณฑลกรุงเก่า  โดยพระเจดีย์ศรีสุริโยทัยองค์เดิมที่สร้างขึ้นในรูปแบบของพระเจดีย์คู่นั้นน่าจะมีรูปทรงเช่นเดียวกับพระเจดีย์วัดวังชัยและพระเจดีย์รายทรงกลม วัดมหาธาตุ อยุธยา ขณะที่พระเจดีย์ศรีสุริโยทัยองค์ปัจจุบันน่าจะมีต้นแบบมาจากพระเจดีย์ที่วัดชุมพลนิกายาราม หรือเจดีย์วัดญาณเสน อยุธยา

 Abstract

This paper aims to explore when exactly Phra Chedi Srisuriyothai was built. Drawing upon historical documents such as chronicles and anecdotes and upon interview data provided by two of the author’s teachers, the study reveals that the monument of Chedi Srisuriyothai, located on the western part of the Ayutthaya City Island and opposite to Kasatrathirat Temple, was not, as usually understood, the same Chedi as original built to commemorate the dead of Queen Srisuriyothai and his daughter – for the original Chedi, erected in pair, were built during Somdej Phra Mahachakapat of Ayutthaya Dynasty and demolished later in 1906 (during the later period of the fifth reign of Chakri Dynasty) to prepare the site for the construction of governmental buildings and barracks. The paper suggests that the original form of the duo Srisuriyothai’s Chedi might look like PhraChedi at Wiang-Chai Temple or the surrounding circular Chedi at Mahathat Temple, Ayutthaya, and that the style of the recent Srisuriyothai’s monument, built in 1912, derives from Phra Chedi at Chomphon Nikayaram Temple or that of Yansen Temple, Ayutthaya.