กิจการโทรศัพท์: ความก้าวหน้าของกิจการโทรศัพท์ในประเทศสยาม ระหว่าง พ.ศ. 2430 – 2475
คำสำคัญ:
ประวัติศาสตร์, โทรศัพท์, รัฐบาลสยามบทคัดย่อ
บทความนี้ศึกษาพัฒนาการกิจการโทรศัพท์ในสังคมสยามระหว่าง พ.ศ. 2430 - 2475 วัตถุประสงค์ในการศึกษา 2 ประการ คือ เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของการให้บริการด้านกิจการโทรศัพท์ภายในประเทศสยาม และเพื่อนําเสนอข้อมูลเอกสารทางราชการของรัฐบาลสยามที่มีต่อกิจการโทรศัพท์ในประเทศสยาม ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 25 โดยใช้วิธีการศึกษาวิจัยจากเอกสารเชิงอรรถาธิบาย วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูลจากหลักฐานขั้นปฐมภูมิและทุติยภูมิ โดยผ่านวิธีวิทยาทางประวัติศาสตร์ ผลการศึกษา พบว่า กิจการโทรศัพท์ตอบสนองต่อความความต้องการของสังคมสยามที่ต้องการเทคโนโลยีการสื่อสารที่ทันสมัย เพื่อให้สามารถรับส่งข้อมูลข่าวสารได้อย่างสะดวกรวดเร็ว รัฐบาลส่งเสริมให้เกิดการใช้โทรศัพท์อย่างแพร่หลาย โดยการเปิดสํานักงานโทรศัพท์ทั่วประเทศและปรับลดอัตราค่าบริการโทรศัพท์ นอกจากนี้ รัฐบาลสยามดําเนินนโยบายที่มีส่วนส่งเสริมกิจการโทรศัพท์ เช่น การปรับลดอัตราค่าบริการ การขยายพื้นที่ให้บริการ และการปรับสัดส่วนช่องทางการให้บริการโทรคมนาคม ส่งผลให้กิจการโทรศัพท์เติบโตขึ้นมากและประสบความสําเร็จเนื่องจากได้เข้ามาทดแทนการสื่อสารด้วยโทรเลข บทความนี้นําไปสู่ความเข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการกิจการโทรศัพท์ในประเทศสยามในสมัยปฏิรูปประเทศ ตลอดจนความเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีการสื่อสารแห่งยุคสมัย อันมีส่วนให้ประเทศสยามก้าวเข้าสู่บริบทกระแสความนิยมจากสังคมโลก พุทธศตวรรษที่ 25
เอกสารอ้างอิง
กฎเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม ว่าด้วยเครื่องวิทยุโทรศัพท์และวิทยุโทรเลข. (2473, 14 กันยายน) ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 47 ตอนที่ 0 ก. หน้า 166 - 176.
เกรียงไกร ทองจิตติ. (2560, 10 มีนาคม), การปฏิรูปสู่รัฐสยามสมัยใหม่ผ่านพระบรมราโชบายของพระบาทาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว [เอกสารนําเสนอ], การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์ ครั้งที่ 4. เพชรบูรณ์: ประเทศไทย.
เกียรติศักดิ์ ศรีพิมานวัฒน์ (บ.ก.). (2552). สารานุกรมโทรคมนาคมไทย : ฉบับ พ.ศ. 2552. สมาคมวิชาการไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ คอมพิวเตอร์ โทรคมนาคม และสารสนเทศแห่งประเทศไทย (อีซีทีไอ).
คราวทางไปกรุงเทพ. (2458, กุมภาพันธ์), สิริกิติสับบ์, 656 - 658.
จริยาวรรณ อาภรณ์รัตน์. (2525). ปัญหาของรัฐบาลไทยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่เกี่ยวกับคนเอเชียในบังคับอังกฤษและฝรั่งเศส [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
แจ้งความกระทรวงมหาดไทย. (2446, 6 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 20 ตอนที่ 23. หน้า 366.
แจ้งความกระทรวงโยธาธิการ. (2442, 16 กรกฎาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 16 ตอนที่ 16. หน้า 206.
แจ้งความกระทรวงโยธาธิการ. (2443, 14 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 14 ตอนที่ 29 หน้า 371.
แจ้งความกระทรวงโยธาธิการ. (2443, 16 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 16 ตอนที่ 25, หน้า 310.
โทรศัพท์เครื่องแรกในไทย สู่เครื่องมือสู้นักล่าอาณานิคม. (2564, 22 พฤศจิกายน). ศิลปวัฒนธรรม. https://www.silpa -mag.com/history/article_18608.
บงกชมาศ เอกเยี่ยม. (2564). แนวคิดหลังการพัฒนา: เส้นทางการพัฒนาในยุคหลังการพัฒนา. วารสารวิชาการวิทยาลัย บริหารศาสตร์, 4(1), 159 - 180.
ประกาศกรมไปรษณีย์โทรเลข. (2449, 6 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 23 ตอนที่ 6. หน้า 109 - 110.
ประกาศกระทรวงคมนาคม แผนกไปรษณีย์โทรเลข และโทรศัพท์. (2456, 15 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 30 ตอนที่ 0 ง. หน้า 2955 - 2956.
ประกาศกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. (2551, 14 กรกฎาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 125 ตอนพิเศษ 117 ง. หน้า 11.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ. (2445, 18 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 19 ตอนที่ 7. หน้า 104.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ. (2446, 15 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 20 ตอนที่ 33. หน้า 543.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ. (2446, 20 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 20 ตอนที่ 38. หน้า 657.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ. (2450, 28 กรกฎาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 24 ตอนที่ 17. หน้า 437.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ. (2451, 6 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 25 ตอนที่ 23. หน้า 646.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ แผนกกรมไปรษณีย์โทรเลข. (2450, 26 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 24 ตอนที่ 8 หน้า 172.
ประกาศกระทรวงโยธาธิการ แผนกโทรศัพท์ (2454, 31 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 28 ตอนที่ 0 ง. หน้า 2779 - 2781.
ปิยนาถ บุนนาค (2518). รายงานผลการวิจัย เรื่อง การวางรากฐานการคมนาคม ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พีรทิพย์ สุคันธเมศวร์. (2549). การปฏิรูปประเทศในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่นําไปสู่การสร้างชาติ [สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
พีรพล สงนัย. (2547). บทบาทข้าราชการชาวตะวันตกในราชการสยาม (ค.ศ.1900 - 1940). วารสารวิชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า, 2(1), 130 - 140.
มลชนก สงวนชาติ. (2551). การปรับตัวเข้าสู่ความเป็นสมัยใหม่ของชนชั้นนําไทยหัวก้าวหน้าในสมัยรัชกาลที่ 3 ถึงรัชกาลที่ 4 (พ.ศ. 2367 – 2411) [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศักดิภัท เชาวน์ลักณ์สกุล และ สุภัทรา อํานวยสวัสดิ์. (2560). สยามกับการล่าอาณานิคมสมัยรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2411 - 2453). วารสารช่อพะยอม, 28(1), 71 - 78.
สหาย, สาคชิดอนันท. (2546), India in 1872, as seen by the Siamese [ร.5 เสด็จอินเดีย]. มูลนิธิโครงการตํารา สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย. (2522). ประวัติความเป็นมาขององค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย. องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย.
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. (2538). การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นําไทย ตั้งแต่รัชกาลที่ 4 - พ.ศ. 2475. สํานักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อาวุธ ธีระเอก. (2557). การจัดการศึกษาภาษาอังกฤษของรัฐสยามในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Booth, A. E. (2007). Colonial Legacies. University of Hawai'i Press.
Cachon, J. C. (2015). Ancient Indigenous Communication: An Exploratory Multidisciplinary Model. The international Journal of Diverse identities, 15(2), 1 - 32.
Ericsson. (n.d.). Thailand. https://www.ericsson.com/en/about-us/history/places/asia/thailand
King Chulalongkorn Reign. (1910, October 27). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly), p. 9.
Mann, M. (2011, November 28). Telecommunication and the Public Sphere in British India, 1850-1950. Humboldt - India - Project. https://www.iaaw.hu - berlin.de/de/hip/institutes/sass/projects/ telegrafie.
Newcomb, T. M. (1954). Social Psychology. Dryden Press.
Pacifico, C. (1960). Communication - The Bridge Across the Chasm. Research Management, 3(2), 77 - 84.
Schramm, W. (1971). The Nature of Communication between Humans. In W. Schramm, & D. F.
Roberts (Eds.), The Process and Effects of Mass Communication (pp. 3-516). University of Illinois Press.
Siam News. (1890, September 17). The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly), p. 325.
The Myanmar Times. (2014, May 12). Communications (r)evolution. https://www.mmtimes.com/special-features/179-e-living/10342 - telecom - timeline.html
Tubbs, S. L. & Moss, S. (2000). Human Communication. McGraw-Hill.v
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารวิชาการ กสทช.
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ปรากฏในวารสารกิจการสื่อสารดิจิทัล เป็นลิขสิทธิ์ของสำนักงาน กสทช. ซึ่งสำนักงาน กสทช. เปิดโอกาสให้สาธารณะหรือบุคคลทั่วไปสามารถนำผลงานไปเผยแพร่ คัดลอก หรือตีพิมพ์ซ้ำได้ ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเปิด (Creative Commons: CC) โดยมีเงื่อนไขสำหรับผู้ที่นำผลงานไปใช้ต้องระบุอ้างอิงแหล่งที่มา (Attribution: BY) ห้ามดัดแปลง (NoDerivatives: ND) และต้องไม่ใช้เพื่อการค้า (NonCommercial: NC) เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากสำนักงาน กสทช.
อนึ่ง ข้อความ ตาราง และภาพที่ปรากฏในบทความซึ่งได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์และเผยแพร่ในวารสารนี้เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ โดยไม่ผูกพันต่อ กสทช. และสำนักงาน กสทช. หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้นิพนธ์แต่ละท่านต้องรับผิดชอบบทความของตนเองแต่เพียงผู้เดียว ไม่เกี่ยวข้องกับ กสทช. และสำนักงาน กสทช. แต่ประการใด
