นโยบายการห้ามใช้ถุงพลาสติกในประเทศไทย: ก้าวสู่โรดแมป 20 ปีของการจัดการขยะพลาสติกในประเทศไทย

บทคัดย่อ

วันที่ 17 สิงหาคม 2562 “มาเรียม” พะยูนเสียชีวิตจากการกินถุงพลาสติกหลายชิ้น และเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้มาเรียมตาย การตายของมาเรียมได้ช่วยกระตุ้นกระแสรณรงค์ลด ละ เลิกขยะพลาสติกที่ประเทศไทยได้พยายามทำในช่วงเกือบสองปีที่ผ่านมา พร้อมทั้งทำให้สังคมหันกลับไปมองหาต้นตอของปัญหาโดยเฉพาะอย่างยิ่งตัวโรดแมปการจัดการขยะพลาสติกปี 2561-2573 ที่ได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีในเดือนกรกฎาคม 2562 และในวันที่ 1 มกราคม 2563 รัฐบาลประกาศใช้นโยบายการห้ามให้ถุงพลาสติกฟรีในกลุ่มผู้ค้าปลีกของประเทศไทยเจ็ดสิบห้ารายได้สมัครใจเข้าร่วมโครงการ เช่น ร้านสะดวกซื้อ ซุปเปอร์มาร์เก็ต  นโยบายนี้ นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คาดว่าจะช่วยลดขยะพลาสติกได้ประมาณ 0.78 ล้านตัน แต่อย่างไรก็ตามนักรณรงค์เคลื่อนไหวในเรื่องดังกล่าวพบว่ายังมีช่องโหว่ในการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุและที่สำคัญคือการขาดสภาพการบังคับใช้ที่อาจทำให้จุดประสงค์และเป้าหมายต่างๆที่วางเอาไว้อาจไม่บรรลุตามที่ได้ตั้งใจไว้

กรณีศึกษานี้ได้กล่าวถึงตัวเลขการผลิตพลาสติก การเกิดขยะพลาสติกทุกประเภทในประเทศ สถานการณ์การจัดการขยะพลาสติก การนำกลับมาใช้ใหม่ และการรีไซเคิล  นโยบาย 20 ปีการจัดการขยะพลาสติก มาตรการการจัดการถุงพลาสติกในต่างประเทศ การเปรียบเทียบผลกระทบสิ่งแวดล้อมของถุงพลาสติก และ ถุงกระดาษ ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียจากนโยบายนี้ และ ความท้าทายต่อการประสบความสำเร็จของนโยบายนี้

นักศึกษาจะตองอนุมานบทบาทขององค์กรอิสระที่ทำหน้าที่ติดตามตรวจสอบนโยบายของรัฐ โดยตรวจสอบ การอ้างถึงผลกระทบจากนโยบายนี้ การตรวจสอบข้อมูล การพิจารณาความไม่แน่นอนของข้อมูล การเชื่อมโยงข้อมูลในภาพรวมของนโยบายนี้กับนโยบาย 20 ปีการจัดการขยะพลาสติก การประเมินผลกระทบทั้งด้านดีและเสีย รวมถึงข้อเสนอแนะต่อภาครัฐ